Ruimteschepen, vriendschap en auteurs met een missie

Boek op de Bank begon drie jaar geleden als een initiatief van de twee Nijmeegse studievrienden Lotte Lentes en Jelko Arts, ook bekend als literair duo Arts en Lentes. Het festival brengt je in drie rondes langs verschillende auteurs op verschillende locaties. Dit zijn niet de standaardplekken zoals een poppodium of schouwburg, maar een oude kapel, een winkel, woonkamer of de bibliotheek. Zelfs als je bekend bent in Nijmegen, is Boek op de Bank een echte ontdekkingstocht, langs zowel vertrouwde als onbekende plekken.

 

Schrijversvrienden Alma en Maurits

De route van 8WEEKLY begint in een woonkamer midden in het centrum. Op stoeltjes zitten we tussen de boekenkasten en het aanrecht, met het geluid van de bezige vaatwasser op de achtergrond. Op de bank zitten Maurits de Bruijn en Alma Mathijsen, schrijversvrienden sinds ze elkaar ontmoetten op de Rietveldacademie. Lianne Collignon bevraagt hen over hun bijzondere vriendschap en wat deze betekent in hun schrijverscarrière. ‘Alma is de enige die de eerste versie van mijn manuscript mag lezen’, illustreert Maurits hun vriendschap.

Het blijkt een goede keuze om dit duo samen te interviewen. Ze zijn zo op hun gemak dat het net is of je bij kennissen op bezoek bent. Even vergeet je dat je op een literair festival bent, tot ze beide een fragment voorlezen uit elkaars werk. Ze blijken – niet geheel onverwacht – groot fan te zijn van elkaars literaire kunsten. Maurits over De grote goede dingen: ‘Alma heeft veel beweging in haar taal. Alles vloeit, dat bewonder ik heel erg. Zelf neig ik meer naar verstilling.’

Vervolgens pakt Alma Broer van Maurits erbij. ‘Broer is een prozaboek, maar het is zo poëtisch’, meent ze. Dit licht ze toe met drie korte fragmenten. Na elke voordracht verzucht Alma: ‘zo mooi’, of ‘dit is de mooiste zin uit het boek’, of ‘een gedicht op zich’. Zo zou ze nog wel even door kunnen gaan: ‘Ik kan echt wel 50 zinnen uit zijn boek opnoemen die ik heel mooi en eerlijk vind.’

 

De missie van Kim van Kooten

De route wordt vervolgd in een knus theater een eindje verderop. Hier praat Kim van Kooten met haar redacteur Jasper Henderson over haar debuut Lieveling. Deze roman beschrijft de ervaringen van een vrouw die als kind misbruikt is. Het verhaal is gebaseerd op de jeugd van een goede vriendin van Van Kooten. ‘Het was een heel rare situatie,’ vertelt ze daarover. ‘Ik zat in het begin alleen maar te huilen, want Pauline is mijn vriendin. Het is een wonder dat we het gered hebben.’

Het gesprek ging de vorige ronde voornamelijk over het schrijfproces, aldus interviewer Jasper Henderson. Deze ronde willen ze het daarom over de maatschappelijke impact van het boek hebben. Van Kooten hoopt met Lieveling mensen bewust te maken van de signalen van kindermisbruik, want ‘hoe kun je zo lang onder de neus van je moeder, je leraren en buren misbruikt worden?’ Het meest schrijnende aan het verhaal van haar vriendin, vindt Van Kooten namelijk, is dat mensen in Paulines omgeving signalen hadden kunnen opmerken.

Het zware onderwerp levert gelukkig geen zware roman op. Het doel was dan ook om een toegankelijk boek te schrijven. Bovendien groeit de vertelstijl mee met het personage, die opgroeit van een kleuter van 5 tot een puber van 14. ‘De stem van de 5-jarige maakt het behapbaar. Die blik redt de lezer. Een kind oordeelt namelijk niet, het beschouwt alleen. Het misbruik wordt concreter, en dus heftiger, als Puck [de hoofdpersoon] ouder wordt.’

Het is niet per se in het voordeel van de literatuur dat Van Kooten de hoofdpersoon persoonlijk kende: ‘Niet omwille van de waarheid, maar omwille van de vriendschap heb ik soms dingen weggelaten. We hadden afgesproken dat zij [Pauline] het veto had over elk woord.’

 

Van ruimteschepen naar Amsterdam-West

In de volgende ronde nemen we plaats aan grote biertafels in de kelder van lokale bierbrouwerij De Hemel. Willem Claassen spreekt met Walter van den Berg; auteur van 4 romans, maar pas sinds de laatste een bekend auteur. Zijn recentste roman Schuld werd namelijk Boek van de Maand bij De Wereld Draait Door, een moment dat grote indruk maakte op Van den Berg: ‘Ik zat op de grond voor de tv en belde mijn vrouw: “Hij heeft mijn boek in zijn hand!”‘

Als kind wilde Van den Berg strips tekenen, maar dat lukte hem niet. Toen ging hij verhalen schrijven over ruimteschepen. Tegenwoordig schrijft hij boeken over Amsterdam-West. Willem Claassen – zelf ook auteur – is vooral erg benieuwd naar de rode draad in het oeuvre van Van den Berg. Zo praten ze over het terugkerende thema van huiselijk geweld en over de terugkerende personages in zijn romans. ‘Ik las ooit romans van Stephen King waarin personages terugkwamen in een andere rol. Ik vond dat wel een mooie verbinding. Omdat ik in mijn boeken bij het thema blijf, klopt het voor mij dat de personages ook terugkeren.’

Na de derde ronde zit het inhoudelijke deel van de avond erop. Een avond vol verschillende indrukken, nieuwe inzichten en nieuw ontdekte plekken. Het feest wordt nog voortgezet in een café waar de traditionele tequila al klaar staat. Lotte en Jelko kunnen toasten op weer een succesvolle avond!