DEEL 1 Studenten Theatre Studies bezoeken performances uit het Midden-Oosten

Het kan niemand zijn ontgaan: het Midden-Oosten is in beweging. En zijn kunstenaars bewegen mee. Het festival Dancing on the Edge toont voorstellingen van voor de opstanden en van erna; in alle voorstellingen is de turbulentie voelbaar. Dat maakt Dancing on the Edge dit jaar extra indringend. DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3

Masterstudenten Theatre studies aan de Universiteit Utrecht bezochten het festival en doen daarvan verslag bij 8WEEKLY. Lees nu de recensies van

Al direct vanaf het begin wordt de spanning opgebouwd door middel van mysterieuze achtergrondmuziek en live getokkel op een elektrische gitaar. De beeldhouwer, gespeeld door Ali Asghari Ghajari, begint met het mengen van aarde, grijs zand en klei in de ton en kneedt het mengsel met zijn voeten. Wanneer hij de ton verplaatst en naar een andere plek rolt, wordt opeens een met modder beklede arm zichtbaar.

Enige seconden later haalt de beeldhouwer daadwerkelijk een propje mens uit die ton. Deze performer, Yaser Khaseb zelf, wordt als een pop in verschillende poses gezet en ook bewerkt met aarde, water en (vanaf een afstandje) een gasbrander om de modder te drogen. Wanneer de performer bekleed is met kranten, komt hij langzaam tot leven. Wat volgt is een strijd tussen de beeldhouwer en zijn gecreëerde wezen.

Gecontroleerde razernij

Het beeld van het moddermonster is angstaanjagend door de samenkomst van de mise-en-scène, de minimale, maar doeltreffende inzet van licht en de expressie van de performer Khaseb. Zijn lichaamsbeheersing mag als buitengewoon uitmuntend bestempeld worden; hij heeft optimale controle over zijn lichaam. De prestaties van deze performer zorgen ervoor dat het publiek de werkelijkheid die op het podium gecreëerd wordt, namelijk een monster dat kan ontstaan uit modder, gaat geloven.

Bijzonder aan deze voorstelling is de manier waarop de intensiteit van de lichamen van de performers bij de toeschouwer binnenkomt. Door de intense visuele ervaring voel je het zand in je ogen prikken en kun je je spieren bijna voelen trillen van vermoeidheid, zoals bij Khaseb het geval is. De toeschouwer ondergaat niet alleen een visuele ervaring, maar er wordt ook een indringende zintuiglijke theaterervaring tot stand gebracht. Khaseb laat het publiek nadenken over de impact die creaties kunnen hebben, zowel in de letterlijke zin van het woord als kunst in het algemeen. Mud is een must see voor iedereen die een tintelende, uitdagende voorstelling wil zien en zich wil laten meevoeren in een wereld van mogelijkheden met modder.

Mud is nog op 16 (Den Haag) en 17 (Rotterdam) december te zien als onderdeel van Dancing on the Edge.

In het Parijs van de jaren zestig leidt de twaalfjarige Joodse Mozes (door Ibrahim Momo genoemd) een eenzaam bestaan. Zijn moeder is vlak na zijn geboorte vertrokken en zijn vader communiceert alleen met Momo door hem te commanderen. Momo kookt voor zijn vader, doet het huishouden en koopt de boodschappen bij de winkel van de islamitische meneer Ibrahim. Van zijn vader krijgt Momo te weinig geld en daarom steelt hij ook conservenblikken uit de winkel. De jongen en de winkelier raken aan de praat en er ontstaat een vriendschap die ontaardt in een vader-zoonrelatie.

Schrijnend aan dit verhaal is de boodschap die het uitdraagt. Vandaag de dag, twaalf jaar na het verschijnen van de roman, zijn religieuze bevolkingsgroepen niet dichter naar elkaar toe gegroeid, zoals het verhaal probeert te stimuleren, maar juist nog verder van elkaar af komen te staan. Wat opvalt zijn de uitspraken die zich afzetten tegen het denken in hokjes. De hoofdpersonages zijn herhaaldelijk bezig te ontkennen wat hen van buitenaf wordt opgelegd. Zo wil Mozes de bijnaam Momo in eerste instantie niet accepteren. Als zijn moeder naar hem op zoek is, ontkent Momo dat hij haar zoon is. Ibrahim geeft aan geen Arabier te zijn. Wat de voorstelling daarmee vooral duidelijk lijkt te maken is dat het hokjesdenken maakt dat mensen vooroordelen hebben en zo vriendschap in de weg staat.

Cast

Sabri Saad El Hamus zet op een ontroerende manier de wijze maar even zo goed menselijke meneer Ibrahim neer. Ook Saar Vandenberghe weet te raken in haar verscheidene rollen. Matthijs Vos, die verantwoordelijk is voor de muziek, mag niet ongenoemd blijven. Zijn muziek bepaalt in hoge mate de sfeer en is daarom een belangrijke ‘speler’ in deze toneelbewerking.

De ‘maar’ van deze voorstelling schuilt in de acteur die de rol van Momo gestalte geeft. De 21-jarige Tim Linde speelt de rol van de 12-jarige jongen. Zijn jonge leeftijd lijkt vooral tot uiting te moeten komen in slordigheid: onverzorgde kleding en een nonchalante tekstbehandeling. Veel teksten komen daarom op dezelfde vlakke manier over het voetlicht en dat maakt de jonge acteur ongeloofwaardig.

Desalniettemin is het een verrijking om kennis te maken met de geschiedenis van meneer Ibrahim en Momo, die mag worden gezien als een ode aan vriendschap. De voorstelling is daarom, in het bijzonder voor mensen die dit werk van Schmitt nog niet kennen, zeker een aanrader.

Meneer Ibrahim en de bloemen van de Koran is t/m 29 februari 2012 te zien in diverse theaters in Nederland.
Terug naar boven