Mysterieus imago is karikatuur

Want rumoerig was het in People’s Place. Velen van de aanwezige bezoekers kwamen voornamelijk om hun ervaringen van de voorbije week met intimi te delen, zo leek het. Daarnaast leek Spinvis enigszins misplaatst in het wat al te modieus aandoende Amsterdamse etablissement. Dat het ondanks deze negatieve factoren een erg goed optreden werd, is knap. Zelf blijft De Jong erg rustig over fenomenen als een luidruchtig publiek. ‘Er zijn artiesten die het publiek gaan vermanen of boos weglopen. Dat is niks voor mij, en bovendien werkt het denk ik toch averechts. Dat mensen praten, wil niet zeggen dat ze niet geïnteresseerd zijn. Je ziet dit soort dingen steeds vaker, dat mensen meerdere dingen tegelijk doen.’

Opnemen en liveshows

Tijdens de show op vrijdag laten Spinvis en zijn band zien dat ze ervaren en op elkaar ingespeelde muzikanten zijn. Zowel de oude als de nieuwe nummers worden met kunde gespeeld, zonder daarbij een element van spontaniteit te verliezen. ‘Ik zie live spelen als een volstrekt ander medium dan een cd. Tijdens het opnemen heb ik totale controle, maar voor liveshows laat ik de band zoveel mogelijk vrij in het interpreteren van hun partijen. Dat levert de beste en verrassendste muziek op. Daarnaast is live spelen heel anders omdat je voor publiek speelt. Die interactie wil er wel eens toe leiden dat ik bijvoorbeeld heel lang wacht met zingen door een intro te rekken. Dat levert spanning op. Maar het zou saai zijn als ik iedere keer hetzelfde kunstje zou doen’, zegt de zanger er later zelf over.

Over ontluikende liefde en alcohol

Het publiek is vrijdag getuige van een show die een stuk harder is en een stuk minder experimenteel en gedetailleerd klinkt dan de platen van Spinvis. De overtuigende muzikanten zorgen er echter voor dat deze verandering ten opzichte van de cd’s geen gebrek is. Het is erg verfrissend om nummers van Spinvis te horen met meer ruimte voor individuele improvisatie, aangevuld met een vleugje noise of psychedelica op zijn tijd. Een sterk voorbeeld hiervan is het bedwelmende ‘Club Insomnia’ dat op de nieuwe cd Tot ziens, Justine Keller staat.

Naast dat de aanwezigen in People’s Place getuige zijn van deze wat stevigere interpretaties van de nummers, maken we ook voor het eerst kennis met de thematiek van het aanstaande album. Alcohol en een abstracte notie van de liefde lijken twee rode draden te zijn van het nieuwe materiaal. ‘Dat klopt inderdaad. Ik vind het interessant om liedjes over alcohol te schrijven. Het is een groot maatschappelijk onderwerp en het is zowel goed als slecht, mooi als verschrikkelijk. Het idee dat mensen aan zichzelf niet genoeg hebben maar ook naar een roes op zoek zijn, dat vind ik een interessant gegeven.’

Daarnaast handelen de nieuwe liedjes over een gevoel van verliefd zijn, zo vertelt De Jong ook. ‘Dan bedoel ik geen verliefd zijn op iemand specifiek, maar verliefd zijn op de liefde zelf. We kennen allemaal het gevoel van een eerste liefde. Die liefde werkt als een katalysator voor onze romance met de liefde zelf. De ik-persoon van het nieuwe album draagt deze liefde in zich mee.’ Dat zijn teksten niet altijd even makkelijk interpreteerbaar zijn en vaak zelfs lijken te flirten met stream of consciousness-idealen wijst de muzikant van de hand door te refereren aan de Nederlandstalige liedjescultuur. ‘In Nederland zijn we liedjes gewend met duidelijke en chronologische verhalen, typische kleinkunstliedjes. Ik vind het voor mezelf prettiger om de dingen wat abstracter te houden. Als je mijn teksten in het Frans zou vertalen zou er geen Fransman vragen stellen over ‘collageachtige’ teksten. Daar zijn wat meer schetsmatige teksten heel normaal. Ik vind dat over het algemeen spannender. Op deze manier kan iedereen bij een liedje zijn eigen interne film maken.’

Verantwoordelijkheidsgevoel

Spinvis beaamt dat er heel wat veranderd is sinds het uitkomen van zijn debuutplaat. In die periode was hij immers nog onbekend. Toen kon hij nog profiteren van een veel grotere anonimiteit en de daarmee gepaard gaande vrijheid bij het scheppen van zijn liedjes. Op de vraag of hij rekening houdt met zijn publiek bij het werken aan een nieuwe plaat, antwoordt de Jong ambivalent. ‘Deze liedjes zijn in feite een soort flessenpost. Tegenwoordig weet ik wel dat deze post ergens aankomt, maar nooit exact bij wie en op welke plek. Aan de ene kant hou ik er dus geen rekening mee. Ik probeer niet te denken aan verkoopcijfers of iets dergelijks tijdens het maken van nummers. Dat lijkt me ook een heilloze weg. Wel voel ik me op een bepaalde manier verantwoordelijk. Ik weet dat er mensen luisteren die mijn vorige werk mooi vonden en natuurlijk hoop je dan dat ze je nieuwe cd ook mooi zullen vinden. Het zou dus kunnen dat ik beïnvloed word door het publiek, maar dat gaat dan onbewust.’

De mythe voorbij

Spinvis heeft voor velen altijd een bepaald mysterieus aura gehad. Een zekere geheimzinnigheid hing altijd wel rond hem. Als 8WEEKLY hem hier naar vraagt, reageert hij opvallend nuchter. ‘Dat is eigenlijk allemaal marketing, daar heb ik geen invloed op. Het is ook nogal onzin, die ideeën van een eenzame kluizenaar uit Nieuwegein. Er wordt dan wel erg veel een karikatuur van me gemaakt, en dat is onnodig.’ En gelijk heeft hij. Erik de Jong maakt muziek die het verdient om serieus te nemen, zonder eendimensionale hersenspinsels op de maker ervan te projecteren. Als kunstenaar weet hij perfect een brug te slaan tussen experimentele pop, ambachtelijke liedjes en ontroerende en melancholische teksten. Dat deze unieke combinatie ook op zijn nieuw te verschijnen plaat te horen zal zijn, liet hij vrijdag in Amsterdam al even horen. Dat optreden en de sympathieke toelichting die erop volgde, maken in ieder geval extra nieuwsgierig naar het nieuwe werk.