DJ Shadow: The Outsider

Hoewel hij vaak is uitgeroepen tot de ongekroonde koning van de triphop, heeft de man die volgens zijn paspoort als Josh Davis door het leven gaat nooit veel op gehad met die term. Zijn gesamplede instrumentatie bestond dan misschien uit meer dan alleen breaks van James Brown of The Meters en er werd dan wel niet gerapt op zijn albums, maar dat heeft er voor hem nooit toe gedaan. Net zo makkelijk putte hij uit de catalogus van Simon & Garfunkel, Tangerine Dream of zelfs Metallica, maar in zijn hart bleef hij altijd een hiphopper. Op zijn nieuwste album The Outsider lijkt hij dit te willen onderstrepen, net als zijn veelzijdigheid overigens. Maar eerst terug naar het begin.

Introducing…

Shadow is al een jaar of vijf bezig en heeft in de underground al flink naam gemaakt als zijn debuutalbum Endtroducing verschijnt. We leven in 1996 en het album slaat in als een bom. Josh Davis wordt in het hokje triphop gestopt, al heeft zijn muziek niet al te veel gemeen met de Bristol-scene rond groepen als Massive Attack en Portishead die onder dezelfde noemer geschaard worden. Het is een fusie tussen jazz, soul, ambient, rock, funk en experimentele hiphop. Stuiterende, stotterende en rammelende beats gaan hand in hand met sfeervolle orgelpartijen en ambient pads. Hoewel het album geheel is gesampled, vormt het op een merkwaardige wijze toch een eenheid. Een nieuwe ster is geboren.

De volgende hoofdstukken

Terwijl het applaus aanzwelt, gaat Shadow vrolijk door waar hij mee bezig is: zijn eigen ding doen. In 1998 is er dan een nieuw album. Samen met zijn labelbaas James Lavelle verzamelt hij onder de naam Unkle een aantal grote namen voor het album Psyence Fiction. Het album herinnert alleen zijdelings aan zijn meesterwerk Endtroducing. En de naam van DJ Shadow als eigenzinnige hiphopvernieuwer is definitief gevestigd. Josh Davis blijkt echter ontevreden over het resultaat en distantieert zich van het project. Op zijn tweede langspeler, The Private Press uit 2001, vaart hij niettemin steeds zijn eigen koers. Dit soloalbum is veel meer dan Psyence Fiction een logisch vervolg op Endtroducing. Er is slechts een extra blik samples opengetrokken uit zijn almaar uitdijende platenkast. Ook laat Davis zijn kunsten als draaitafelvirtuoos horen. Op Lowlands 2002 zijn die kunsten naast te horen ook te zien. Zijn middagset op de zondag is één van de hoogtepunten dat jaar.

The Outsider

Zoals gebruikelijk bij Shadow is het dan weer even wachten voor hij met nieuw solowerk naar buiten komt. De voorbode van het nieuwe album lijkt een nieuwe koers aan te kondigen. Op 3 Freaks zijn snerpende synthesizers, knallende handclaps en schreeuwende rappers te horen. Heeft DJ Shadow in 2006 de mainstream hiphop die hij tien jaar geleden nog verfoeide ineens omarmd? Gedeeltelijk wel, moet het antwoord op die vraag luiden als blijkt dat er meer van dit soort tracks op het nieuwe album The Outsider staan. Nummers bol van de opdringerige elementen uit de populaire hiphop van vandaag de dag: veel geschreeuw en weinig wol. Het is een beetje flauw, maar Shadow valt wel te verwijten wat hij de hiphopartiesten in 1996 verweet: weinig creatief met de erfenis van hiphop om te springen.

Dat hij in recensies en fora over de hele wereld mede hierom regelrecht wordt afgemaakt, is dan ook begrijpelijk, maar blijft onterecht. De spijkerharde kritiek die op The Outsider wordt gegeven, zegt vooral iets over de bijna mythische proporties waartoe DJ Shadow is opgeblazen in het voorbije decennium. Met de (hyphy-)hiphop tracks op het album buiten beschouwing blijft een EP over die een aantal erg leuke nummers bevat waar de man uit Californië zich niet voor hoeft te schamen.

Blijven oefenen…

Tegen State Magazine zei Josh Davis onlangs: “Ik besloot om niet nog een heel album op mijn MPC-sampler te maken. Vervolgens heb ik ongeveer een jaar besteed om opnieuw muziek te leren maken. Ik wist dat mijn album anders zou gaan klinken als ik de methodes waarop ik muziek maak zou veranderen.” Dit citaat onderstreept dat Shadow de luisteraar bewust op het verkeerde been wil zetten en zijn status als buitenbeentje in de hiphop welhaast koestert. Buitenbeentjes moeten ook gekoesterd worden. Als draaitafelvirtuoos en vinylfanaat zijn er binnen en buiten het genre bovendien niet veel die DJ Shadow overtreffen. Als artiest moet hij echter zijn beperkingen inzien. The Outsider bewijst dat hij door zijn experimenteerdrift helaas is vergeten waar hij goed in is: vette beats koppelen aan een dromerige instrumentatie. Daarnaast zou je hem ook willen smeken om de partyhiphop over te laten aan de Nellys, Lil’ Johns en Chingys van deze wereld.

Iemand die zijn eigen gang gaat en zo’n feilloos gevoel voor muziek heeft als DJ Shadow, zal heus nog wel met een aantal interessante releases komen. Tot die tijd spelen we The Outsider alleen na bewerking met de programknop af en pakken we prachtplaat Endtroducing er nog eens bij. Dan kan Shadow ondertussen nog even door oefenen met zijn synthesizers, software en sequencers.