Uit de schatkamer van de poppenmeester
Ter ere van het vijfentwintigjarige jubileum van The Dark Crystal is kort geleden een speciale, dubbele dvd uitgebracht. Voor het gemak is ook een soortgelijke versie van ‘die andere’ film, Labyrinth, gelanceerd. Beide zijn de fantasievolle, baanbrekende geesteskinderen van Jim Henson, de man achter The Muppetshow, Sesame Street en The Storyteller. Ver voor het tijdperk van CGI en Motion Capture maakte Henson gebruik van poppenspel, dat vandaag nog steeds ongelofelijk mooi en leuk oogt. Jim Henson mag dan inmiddels al weer achttien jaar dood zijn, zijn werk blijft doorleven. Zo werkte The Jim Henson Company bijvoorbeeld mee aan de sciencefictionserie Farscape, en staat voor 2009 The Power of the Dark Crystal in de planning, het vervolg op The Dark Crystal.
In The Dark Crystal (1982) draait het om mythische wezens, die hun kracht uit een kristal krijgen. Wanneer dit kristal wordt gesplitst, worden ook de wezens in twee groepen opgedeeld. De slechte Skeksis en de goede Mystics zijn het resultaat. Het is aan Jen, een jonge Gelfling, om het kristal weer heel te maken. Het bijzondere van dit project is dat de ‘cast’ geheel uit poppen bestaat. In Labyrinth (1986) besloot Henson om menselijke acteurs aan het plaatje toe te voegen. Dit verhaal gaat over het meisje Sarah (Jennifer Connelly), die wenst dat haar babybroertje wordt meegenomen door de Goblin King (David Bowie). Wanneer dit ook echt gebeurt, krijgt zij al snel spijt en wil ze haar broertje terug. Daarvoor moet ze echter een bedrieglijk en gevaarlijk labyrint doorkruisen, met de hulp van enkele kleurrijke figuren.
 |
| Labyrinth |
De interessante samenstelling van de dvd’s is vanuit een logisch oogpunt tot stand gekomen. Omdat de vormgeving en het poppenspel toch wel de bijzonderheid van de twee films vormen, ligt de nadruk dan ook op deze twee aspecten. Brian Froud, de conceptual designer van de films, verzorgt het audiocommentaar. Froud is vooral bekend van zijn illustratieboeken Lady Cottington’s Pressed Fairy Book, Good Faeries, Bad Faeries en natuurlijk The World of the Dark Crystal, waarin zijn oorspronkelijke illustraties voor de film te zien zijn. Wat al snel duidelijk wordt is dat hier een man aan het woord is die bevlogen en gepassioneerd over zijn werk praat. Een combinatie van leuke anekdotes, uitleg over de ontwerpen en de moeilijkheden van het poppenspel, veelgebruikte symboliek maar ook wat hem niet bevalt aan de film vliegen voorbij in een vermakelijk verhaal dat zeker niet gaat vervelen. Luisteren naar Froud is als luisteren naar een kampvuurverteller.
The Dark Crystal
 |
| The Dark Crystal |
In de documentaires die op de dvd van The Dark Crystal zijn te vinden, wordt met dezelfde toewijding, liefde en plezier over het uitgebreide, ruim vijf jaar durende maakproces gesproken. Een oude making of uit 1982 wordt aangevuld door twee recentelijk gemaakte retrospectieven, waarin verschillende crewleden worden geïnterviewd over hun samenwerking met Jim Henson. Wat hieruit volgt is vooral een ode aan Jim Henson en zijn personages. Verder komt weer de complexiteit van het poppenspel naar voren. Zo moesten de Skeksis, de monsters in de film, van binnenuit en onderaf bestuurd worden door poppenspelers die als enige referentiepunt monitoren hadden, en ook nog door een team van mensen die de gezichten met elektronica verschillende expressies moesten geven. En dit alles in synchroon en hoog tempo. Maar ook in dit alles blijft het plezier er vanaf stralen. Een aantal verwijderde scènes en oorspronkelijke opnames zonder voice-over zijn niet heel opzienbarend, maar vormen een aardige aanvulling.
Labyrinth
Labyrinth is vooral een film over adolescentie en de conventies van sprookjes, wordt duidelijk uit het audiocommentaar. Een aardige verrassing is dat Terry Jones (van Monty Python) een groot deel van het scenario heeft geschreven. Uitgaande van de getekende figuren van Froud voegde hij een aantal personages toe die uiteindelijk voor geestige en memorabele momenten in de film hebben gezorgd. Een ander leuk gegeven is dat Brian Froud absoluut niet tevreden is over het einde van de film, (waar Jim Henson wel erg over te spreken was) omdat hij het te frivool vindt. Aandoenlijk is het ook wanneer Froud met trots vertelt over zijn zoon Toby, die als baby een hoofdrol speelde in deze film.
 |
| Labyrinth |
Ook bij deze dvd zijn drie documentaires te vinden, waarvan eentje uit 1986 en twee uit 2007. In de oude documentaire vertelt Jim Henson leuke anekdotes over het regisseren van baby’s en kippen, en geeft Terry Jones een levendig relaas over het script en de magie van het poppenspel. De nieuwe documentaires geven wederom een weemoedige terugblik op het maakproces, het spel van de acteurs en de thematiek. Ook blijkt dat de niet te negeren strakke broek van David Bowie in deze film voor nogal wat opschudding heeft gezorgd.
Dat Jim Henson een fantasierijk filmmaker was en een team van creatieve geesten achter zich had staan (waaronder George Lucas) blijkt maar weer uit deze dvd’s. Henson en zijn medewerkers waren in het predigitale tijdperk bijzonder innovatief in het creëren van illusies. Deze dvd’s zijn dan ook een must voor de liefhebbers van het creatieve proces binnen een fantasyfilm, maar ook voor de oorspronkelijke fans van de films, die met deze uitgave nog even kunnen verzanden in nostalgische mijmeringen. The Jim Henson Company heeft ons waarlijk een prettig zoethoudertje geboden tot The Dark Crystal 2 uitkomt.
De special editions van The Dark Crystal en Labyrinth worden door Sony gedistribueerd.
