Film / Achtergrond
special:

Filmfestival Rotterdam 2001

.

tiger.gif

Het aardige van het festival in Rotterdam is dat veel aandacht wordt besteed aan de ontwikkeling van de moderne cinema. Het filmfestival speelt hierin zelf ook een belangrijke rol. Het Hubert Bals Fonds en de Tiger Award zijn hier mooie voorbeelden van.
Het Hubert Bals Fonds werd in 1988 opgericht en is genoemd naar de eerste festival directeur. Het Hubert bals fonds is bedoeld voor filmmakers uit ontwikkelingslanden die wel de ideeën hebben maar door geld gebrek vaak hun project moeten staken. De afgelopen 12 jaar zijn er op deze manier ruim 270 projecten geholpen.

surpassion.jpgOok dit jaar zijn er weer mooie films uit het fonds tot stand gekomen. El sur de una passion is hier een mooi voorbeeld van. Het is het speelfilmdebuut van Christina Fasulino. Het is een prachtige lowbudget film geworden over een meisje Susan, dat een incestueuze relatie met haar vader heeft. Ze brengt haar tijd door in een goedkope nachtclub waar haar vader zingt en zuipt. Wanneer haar vader in de gevangenis terechtkomt “besluit” ze de prostitutie in te gaan. Ondanks dat prostitutie wel het laagte is waarin je kunt verzanden, weet Susan hier de vruchten van te plukken en zodoende een beter leven weet te creëren. Deze film is een toonbeeld voor wat je met weinig geld kunt doen. Een andere prachtige film uit het Hubert Bals Fonds is Urbania van de Braziliaanse regisseur Flávio Frederico.

Frederico had de film al twee jaar geleden geschoten maar had geen geld voor het ontwikkelen en monteren. Urbania is een kruising geworden tussen een speelfilm en een documentaire waarin geëxperimenteerd wordt met de narratieve structuur. De film is buitengewoon eenvoudig: een oude man rijdt met zijn chauffeur een etmaal door São Paulo. De herinneringen van de oude man botsen met de hedendaagse stad. Onder het mom van vroeger was alles beter worden we geconfronteerd met het harde stadsleven in Zuid Amerika: straatkinderen, diefstal, sloppenwijken, prostitutie en bewoners van vuilnisbelten. Door veel afwisseling van 35 mm en digitale video krijgen we een niet alleen een beeld van een sentimentele man op zoek naar de verloren tijd, maar ook een contrasterend beeld van São Paulo. Het Hubert Bals Fonds bewijst elk jaar weer dat met relatief weinig geld prachtige films gemaakt kunnen worden. Misschien een goede les voor jonge filmmakers: je hebt geen miljoenen nodig om een aantrekkelijke film te maken!

De Tiger Award is een prijs waar alleen filmmakers met hun eerste of tweede speelfilm voor in aanmerking komen. De filmmakers die hiervoor genomineerd worden zijn geen mainstream regisseurs. Eigen ideeën en stijl zijn hiervoor een vereiste. Van de vijftien genomineerden krijgen drie een Tiger Award. De regisseurs krijgen hiervoor elk 10.000 euro en de winnende films worden het komende jaar vertoond in de Nederlandse filmhuizen.

De diversiteit was enorm. Van Aziatische misdaadfilms tot rauwe psychologische drama’s geschoten op digitale video. Twee films die niet gewonnen hebben maar zeer zeker de moeite waard zijn Verboden te zuchten van Alex Stockman en Compassionate Sex van Laura Mañá.

~

Verboden te zuchten geeft een prachtig melancholisch beeld van Brussel. In dit decor loopt Joris rond. Zijn eerste liefde is ervan door en hij heeft besloten Brussel te verlaten. Maar Brussel verlaten is toch niet zo makkelijk als het lijkt. Hij besluit nog enkele dagen te blijven en brengt zijn laatste dagen door in een muf hotel. De melancholische sfeer in combinatie met een aardig gevoel voor humor zorgt voor een prachtige ingetogen film, die misschien hier en daar iets te veel overhelt naar geschreven tekst.

Een volledig andere film is Compassionate Sex. In een door mannen overheerst dorpje in Mexico valt weinig te beleven, laat staan lachen. Het leven gaat zijn gang zonder veel of weinig dieptepunten. Maar voor wie het leven niet veel meer te bieden heeft is de goedige Dolores. Het is een schat van een vrouw die altijd voor iedereen klaar staat. Maar ondanks haar goedheid is haar geliefde Manolo toch bij haar weggegaan. Te veel goedheid stoot net zo af als boosaardigheid. Op zoek naar een manier om te zondigen bezoekt ze regelmatig de depressieve en menshatende priester. Ook deze wordt niet goed van Dolores en stuurt haar keer op keer weg. Wanneer ze op een dag hoort dat je man belazeren wel het ergste is wat een vrouw kan doen lijkt de redding nabij! Maar het tegendeel is het geval: naarmate Dolores met meer mannen slaapt, wordt het dorp gelukkiger. De mannen in het dorp worden behulpzaam en behandelen hun vrouwen niet langer als vuil. Wanneer Manolo terugkomt wordt hij als een held gezien. Een man met zo’n geweldige vrouw moet wel zeer bijzonder zijn. Maar wanneer Manolo zijn vrouw ziet als hoer en alles lijkt weer terug te gaan naar af…
Compassionate Sex is een prachtige parodie geworden op de gedragspatronen van Latijns-Amerikanen. De feministische inslag is zeer beheerst en subtiel verwerkt. De gebaren en mimiek van de acteurs is tot in de puntjes verzorgd. De surrealistische aanpak van de film maakt Compassionate Sex tot een fantastische parabel.

25watts.jpgEen van de Tiger Awards en de MovieZone Award ging naar 25 Watts, de eerste onafhankelijke film uit Uruguay (en eveneens tot stand gekomen met de hulp van het Hubert Bals Fonds).
25 Watts is een verrassende vermakelijke en simpele film. We zien een zaterdag uit het leven van drie vrienden in Uruguay. Alles wat de drie jongens doen is wat rondlummelen, bellen en televisie kijken. Het lijkt verrassend veel op het studentenleven hier!
Met een prachtig gevoel voor humor, toevalligheden en een goed oog voor non-actie is 25 Watts een kruising geworden tussen Beavis and Butthead en Stranger than Paradise.

~

De overige twee Tiger Awards gingen naar Bad Company van Furumaya Tomoyuki uit Japan en In den Tag Hinein van de Duitse Maria Speth.
Enige twijfels had ik bij de samenstelling van het Critics Choice programma. De films in dit programma werden geselecteerd door vooraanstaande filmcritici uit verschillende landen. De taak van deze critici was een film uit te zoeken welke model zou kunnen staan voor verdere ontwikkeling in de filmwereld. Naar mijn mening voldeden slechts de Nederlandse critici aan deze eis. Peter van Bueren (Volkskrant) koos voor Michael Haneke’s nieuwe film Code Inconnu en Bianca Stigter (NRC) koos voor het (vooral cinematografisch) prachtige Beau Travail van Claire Denis.

promises.jpgDe Canal+ Publieksprijs ging verrassend naar Promises, de Amerikaanse documentaire van Justine Shapiro. Promises volgt Joodse en Palestijnse kinderen en onderzoekt op deze manier het conflict tussen de Joden en de Palestijnen.

Het hoofdprogramma bezat een mooie verscheidenheid aan films waar iedereen wel blij van moet worden. Veel van deze films zullen in de loop van het jaar in roulatie gaan en in deze rubriek besproken worden.