Getergde stemmen

Antonia

Brazilië: Tata Amaral, 2006

Antonia was dit jaar ook al bij het IFFR te zien, en is nu in de herhaling bij het LAFF. De vier vriendinnen Preta, Barbarah, Mayah en Lena proberen het te maken in de hiphopscene van Brazilië. Door de tegenslagen die hen beïnvloeden wordt dit echter onmogelijk gemaakt, en de meiden vallen een voor een af. Deze film geeft een kleinschalig beeld van de problemen in de achterstandswijken van São Paolo, en het daar heersende machismo. Wanneer Barbarah’s broer Duda in elkaar wordt geslagen omdat hij homoseksueel is en hij met een been in het gips thuiskomt, wil de homofobische buurman hem niet de eindeloze trappenreeks van de opgestapelde krottenhuisjes op helpen. Lena’s vriendje verbiedt haar nog op te treden voor groepen ‘geile mannen’ wanneer zij zwanger wordt, en Preta worstelt om financieel te overleven als zij met haar dochtertje bij haar overspelige man weggaat. Ondanks de serieuze thematiek is Antonia een lekkere vlotte en muzikale film, die bij tijd en wijle grappig en ontroerend is. Hoewel het positivisme van de film niet overal even realistisch is, vormt de feel good-kwaliteit van de film een prettig contrast met het drama. Wel is Antonia een typische vriendinnenfilm die vooral vrouwen zal aanspreken, maar dat betekent niet dat de film diepgang mist. De wanhoop is goed te voelen, en er is een duidelijke boodschap – al is deze wat clichématig: laat je niet kisten, vrouwen van Brazilië!

Iluminados por el fuego

Argentinië/Spanje: Tristán Bauer, 2005

In 1982 brak de oorlog uit tussen Groot-Brittannië en Argentinië over de Falkland/Malvinas-eilanden. De onvoorbereide, jonge Argentijnse soldaten die de strijd in werden gestuurd werden kansloos verslagen en kwamen gedesillusioneerd thuis. We zien de verschrikkelijke gevolgen van deze oorlog vanuit de ogen van de 40-jarige Estebán Leguizamon, wiens vroegere strijdmakker een zelfmoordpoging heeft ondernomen. Dit doet Estebán vervallen in herinneringen aan de verschrikkelijke strijd van 20 jaar geleden. Behalve de vijand hadden de soldaten ook te kampen met extreme kou, honger en het strenge en bijna sadistische bewind van hun leidinggevenden. Terwijl de toestand van zijn comateuze vriend steeds meer verergert, zien we de gruwelijke beelden van de strijd aan Estebán’s oog voorbij trekken. Hoewel het onderwerp oorlog al uitentreuren gebruikt is in de cinema, heeft deze film een sterke impact. De zinloosheid van een verloren oorlog over een groepje kale eilanden is zo sterk aanwezig dat de wanhoop van het scherm spat. Geen heldendaden, geen overwinning en geen gevoel van ‘het was het uiteindelijk wel waard’. Naast het grote aantal slachtoffers in de strijd, vallen er ook nog veel veteranen ten prooi aan depressie en zelfmoord. Er blijft niets anders over dan pijn en verdriet, en een ongeneeslijk trauma. Het is moeilijk om bij deze film onberoerd de zaal te verlaten. Het constante bombardement van emoties zal voor sommigen wel wat teveel zijn. De vraag is echter of de regisseur bij een gevoelig en heftig onderwerp als dit het zich had kunnen veroorloven om subtieler te zijn.

Machuca

Chili/Spanje/Engeland/Frankrijk: Andrés Wood, 2004

In 2005 won Machuca op het LAFF de publieksprijs, en dit jaar is de film eenmalig op het festival te zien. In de sociaal-democratische periode die voorafging aan een militaire coup in Chili in 1973, sluiten twee jongens van verschillende sociale klassen op een ‘rijke’ school een moeizame vriendschap. Toenmalig president Allende trachtte de arbeiders betere levensomstandigheden te bieden, en het gelijktrekken van onderwijs was hier een onderdeel van. Terwijl om hen heen de politieke en maatschappelijke situatie steeds meer uit de hand loopt, proberen de twee jongens vast te houden aan hun loyaliteit aan elkaar en hun vriendschap in stand te houden. Machuca is een sterke, ontroerende film, die balanceert tussen tedere, ontroerende, schokkende en verschrikkelijke momenten. De vriendschap tussen de twee functioneert als een symbolische vertegenwoordiging van de situatie om hen heen, maar is tegelijkertijd het verhaal van twee jongens die in elkaar een bondgenoot vinden in de wrede wereld van het schoolplein, en te maken krijgen met de tegenslagen die een vriendschap onder druk zetten. Het gebruik van geel/oranje filters en de nostalgische soundtrack neemt je mee terug in de sfeer van de jaren ’70. Een indrukwekkende dramafilm met goed getimede momenten.

Más que nada en el mundo

Mexico : Andrés León Becker & Javier Solar, 2006

Más que nada en el mundo is een fantasievolle Mexicaanse dramafilm over het zevenjarige meisje Alicia en haar alleenstaande moeder Emilia, die na een zoveelste verbroken relatie naar een nieuw appartement in Mexico stad verhuizen. Daar sleept Emilia al snel de ene na de andere man mee naar huis en Alicia voelt zich steeds meer door haar moeder genegeerd. Daarnaast woont er ook nog een enge man in het appartementencomplex, waarvan Alicia vermoedt dat het een vampier is. Wanneer haar moeder zich in haar ogen steeds vreemder gaat gedragen, is Alicia ervan overtuigd dat de vampier haar moeder gehypnotiseerd heeft. Más que nada en el mundo probeert door de inzet van fantastische elementen de moeizame relatie tussen moeder en dochter, die elkaar onbewust het leven zuur maken, te schetsen. Door het voorkomen van de dodelijk zieke buurman, met zijn grote pupillen en getekende gezicht, en het groeiend hysterische en daglicht mijdende gedrag van Emilia is het niet moeilijk om Alicia’s angst voor te stellen. Andersom zijn Emilia’s frustraties in de zoektocht naar ware liefde ook begrijpelijk. De leuke draai aan het einde wordt helaas verpest door de laatste, overdreven zoetsappige scène, maar over het algemeen is dit een aardige en goed gestructureerde film.

La Frontera

Spanje/Chili: Ricardo P. Larrain, 1991

Deze film dateert alweer uit 1991, en is een goede weerspiegeling van de heersende gevoelens na het regime van Pinochet dat slechts een jaar eerder, in 1990, ten einde kwam. Mensen die een klein vergrijp pleegden tegen de heersende dictatuur werden intern verbannen naar het vochtige, koude zuiden of het droge en hete noorden. De inwoners van deze oorden, vaak kleine dorpjes, hadden weinig benul van wat er gaande was in stedelijk Chili en ontvingen deze bannelingen dan ook met een abstract gevoel. In La Frontera staat docent Ramiro Orellana centraal, die een protest heeft aangetekend tegen de ontvoering van een collega. Hij wordt verbannen naar een dorp in het zuiden, dat geteisterd wordt door regen en in het verleden overspoeld is door een vloedgolf. De inwoners kijken aanvankelijk met argwaan naar de ’terrorist’, die elke 8 uur een register moet tekenen zodat hij geen ontsnappingspoging kan ondernemen. Al snel wordt duidelijk dat de dorpelingen totaal wereldvreemd zijn en worstelen met een algeheel gevoel van depressie dat de vloedgolf heeft achtergelaten. De karikaturale personages zijn bij tijden ontroerend en dan weer hilarisch, de sfeer is magisch en de beelden zijn prachtig. Regisseur Ricardo Larrain weet een serieus onderwerp op een luchtige manier te verpakken en blijft uit de buurt van zware politieke statements. Ramiro schreeuwt zijn frustraties over het belachelijke beleid uit, maar de dorpelingen lijken zich er niet druk om te maken. De film is absurdistisch en gevuld met symboliek, en af en toe te lang, maar wel indrukwekkend.