IFFR 2008

DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5: Shorts | DEEL 6 | DEEL 7

Inhoud: L’arrière pays | Un baiser s’il vous plait | Continental, un film sans fusil | Glory to the Filmmaker | Import Export | Hello, Stranger | Juno | La France | Mio fratello è figlio unico | TBS

Ontwapenend en charmant
L’arrière pays – Kings & Aces
Jacques Nolot • Frankrijk 1998

Regisseur Jacques Nolot, ook acteur en scenarioschrijver, schreef oorspronkelijk enkel het script voor deze film. Vanwege het zeer persoonlijke karakter ervan, kreeg hij echter het advies om de film zelf te gaan regisseren. L’arrière pays vertelt het verhaal van een man die na 20 jaar terugkeert naar zijn geboortedorp voor de begrafenis van zijn moeder. Nolot speelt zelf de hoofdrol van vreemde, homoseksuele eend in de bijt op het Franse platteland. Hij stelde de cast samen uit de bewoners van zijn geboortedorp. Het resultaat is ontwapenend en charmant. Nostalgie en beklemming, herkenning en vervreemding, kracht en ontluistering gaan hand in hand.

L’arrière pays bleek het eerste deel van een autobiografisch getint drieluik. Vier jaar later verscheen La Chatte à deux têtes, een ontroerende sfeerschets van een kleine Parijse pornobioscoop. In 2007 volgde Avant que j’oublie, een kijkje in het dagelijks leven van een ex-gigolo. De drie films, hoewel verschillend van sfeer en setting, dragen allen onmiskenbaar Nolots signatuur. Hij mixt een haast terloopse, maar grote seksuele openheid met humor, realisme, fijnzinnigheid en drama. Zijn blik is nietsontziend maar ook licht en mild; een haarscherp oog met pretlichtjes. Alle drie de films zijn dit jaar op het festival te zien. (Ellen op de Weegh)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Onwaarschijnlijke liefdesverhalen
Un baiser s’il vous plait – Sturm und Drang
Emmanuel Mouret • Frankrijk, 2007

Als je Emmanuel Mouret, de schrijver, regisseur en hoofdrolspeler van Un baiser s’il vous plait mag geloven, is liefde iets dat ongewild kan inslaan als een bom. Op basis van dit gegeven zijn al veel romantische films gemaakt. Mouret slaagde er echter niet echt in om zijn personages en hun liefdes enigszins tot leven te brengen. Ook het acteerwerk laat veel te wensen over; Virginie Ledoyen weet voor haar personage nog wat sympathie op te wekken, maar het is moeilijk om geïnteresseerd te blijven in de ongeloofwaardige lotgevallen van de anderen. Hoewel de mannen en vrouwen waar de twee verhaallijnen over gaan eigenlijk al een gelukkige relatie hebben, voelen ze zich toch aangetrokken tot een ander. Omdat de personages zo oppervlakkig zijn uitgewerkt wordt deze aantrekkingskracht echter niet invoelbaar. Het feit dat ze alles, maar dan ook álles uitspreken helpt wat dat betreft helemaal niets. In deze als ‘intelligent’ omschreven film wordt veel gepraat, maar weinig zinnigs gezegd. De quasi-filosofische bespiegelingen zijn noch origineel, noch diepzinnig. De ongemakkelijke of ongelukkige situaties die ontstaan zijn soms wel komisch, maar kunnen de film niet redden. Mourets tragikomische, romantische en filosofische insteek leidt uiteindelijk tot een film waar je niet warm of koud van wordt. (Tessa Overbeek)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Dans zonder aanraken
Continental, un film sans fusil – Sturm und Drang
Stéphane Lafleur • Canada, 2007

Een man stapt uit een lege bus die ergens midden in het bos is gestopt. Hij wordt onweerstaanbaar aangetrokken door de duisternis tussen de bomen, loopt erheen en verdwijnt voorgoed. Het was een beeld dat de Canadese regisseur Stéphane Lafleur al jarenlang in zijn hoofd had, en het is het uitgangspunt geworden van zijn debuutfilm Continental, un film sans fusil. Hierin worden vier mensen gevolgd wiens levens schijnbaar niets met elkaar te maken hebben, maar elkaar toch kruisen: de vrouw van de vermiste man, een hotelreceptioniste, een beginnend verkoper van levensverzekeringen en een eigenaar van een tweedehandswinkel.

In die titel zit al veel verborgen over de bedoelingen van Lafleur. Want een continental is een Canadees soort line-dance waarbij iedereen dezelfde pasjes maakt zonder de mededansers aan te raken. Het is fraaie symboliek, want in de film staan eenzaamheid en het onvermogen van mensen om met elkaar te communiceren centraal – met al het (klein)menselijk leed van dien. Hierbij wordt echter nooit de humor uit het oog verloren, wat ervoor zorgt dat er een boeiend en redelijk luchtig portret van onvermogen wordt geschetst. Regisseur Lafleur toont zich hiermee het minder cynische broertje van Todd Solondz, of het humorvolle neefje van mede-Canadees Atom Egoyan. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Teleurstellende parodie
Glory to the Filmmaker! – Kings & Aces
Takeshi Kitano • Japan, 2007

Na het meesterlijke experiment Takeshis’ (2006), vertoond op de vorige editie van het IFFR, kwam Takeshi Kitano, die in een periode van zelfreflectie en uitzinnige experimeneerdrift lijkt te verkeren, dit jaar opnieuw met een radicaal andere film op de proppen. Maar het element van vernieuwing kan niet verhullen dat Glory to the Filmmaker een veel mindere film is. Kitano pariodieert opnieuw zichzelf, ditmaal als uitgerangeerde regisseur die zijn hoofd breekt over de vraag wat voor film hij op dit punt in zijn carrière moet maken. We zien eerst een reeks mislukte pogingen: hilarische fragmenten van genreoefeningen en varianten op Japanse klassiekers en op zijn eigen films. Na een tijdje lijkt Kitano zijn ideale project te hebben gevonden, dat we te zien krijgen als een lange reeks nauwelijks samenhangende gags. Ondertussen kijkt Kitano de regisseur toe, en presenteert hij op gezette tijden een levensgrote pop als zijn eigen evenbeeld, dat de klappen op mag vangen voor zijn mislukkingen. De absurdistische sketches en grappen zijn soms inventief, soms flauw, en uiteindelijk te mager om de film als kolderieke parodie te laten werken. Glory to the Filmmaker is een gewaagd concept dat teleurstellend zwak uitgewerkt is. De vraag waar Kitano de volgende keer mee op de proppen komt, blijft echter prangend. (Paul Caspers)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Wat zegt u?
Hello, Stranger – Time & Tide
Dong-Hyun Kim • Zuid-Korea, 2007

Eén volk, maar twee landen waar op veel vlakken een schier onoverbrugbare kloof tussen zit. Het is het lot van Korea, dat relikwie uit de Koude Oorlog. Hello, Stranger volgt een aantal ‘overlopers’ die met veel moeite de socialistische heilstaat Noord-Korea zijn ontvlucht en – na een inburgeringcursus – een nieuw bestaan proberen op te bouwen in het kapitalistische Zuid-Korea. Gemakkelijk blijkt dat allerminst, want vaak lijkt het alsof er iemand uit de jaren vijftig van de vorige eeuw met een tijdmachine naar onze tijd is verplaatst. Jin-Wook, een van de vluchtelingen, raakt zelfs verdwaald als hij op zijn eerste dag alleen boodschappen heeft gedaan. Hij kan zijn huis niet meer terugvinden in het woud van flatgebouwen in miljoenenstad Seoul. Vertwijfeld zegt hij tegen een taxichauffeuse die hem helpt (en die ook uit Noord-Korea afkomstig is) dat hij “in een appartement woont”; dat moet toch wel weer terug te vinden zijn?

Als Jin-Wook een illegale Vietnamees tegenkomt die het Koreaans helemaal niet machtig is, helpt hij hem zo goed en kwaad als hij kan. Waarschijnlijk herkent hij zichzelf in het lot van de vreemdeling die de weg kwijt is. Zoals vaak bij de Zuid-Koreaanse cinema steekt ook hier in de tragiek vaak humor. De ‘gesprekken’ tussen de twee mannen leveren vermakelijke verwarringen op, al wordt dit zo nu en dan iets te lang uitgesponnen. Geen hoogvlieger deze film, maar wel uiterst sympathiek. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Meesterlijke misantropie
Import Export – Kings & Aces
Ulrich Seidl • Oostenrijk, 2007

Omdat ze niet rond kan komen van haar verpleegsterbaan in haar thuisland Oekraïne, laat Olga haar kind achter bij haar moeder en trekt in de hoop op een beter leven naar het Westen. Ze belandt uiteindelijk als schoonmaakster in een geriatrische afdeling van een ziekenhuis in Wenen, een baan die symbolisch is voor het werk dat Westerlingen niet meer willen doen. Paul is een doelloze en ietwat agressieve adolescent die op zoek is naar richting. Zijn gedegenereerde stiefvader Michael neemt hem mee op een trip richting Oost-Europa om daar afgedankte speelautomaten te slijten en zijn status als Westerling seksueel uit te buiten.

Ulrich Seidl portretteert twee jonge mensen die op zoek zijn naar zichzelf en daarvoor door een grote berg rotzooi moeten waden. Tegelijk schetst hij een portret van een Europa dat op allerlei manieren de weg kwijt is, en desondanks talloze immigranten trekt die juist daar een beter leven hopen te vinden. Olga vertrekt letterlijk uit een koud klimaat, maar ze belandt in een wereld waar menselijk contact is vervangen door relaties die gebaseerd zijn op machtsverhoudingen, en waar seks nog slechts als ruilmiddel dient. Seidl choqueert bewust, en er zijn momenten in de film die bijna te pijnlijk zijn om te zien. Tegelijkertijd zijn er scènes waarin intimiteit en (zeker ook) humor de boventoon voeren.

Seidl heeft het project minutieus voorbereid, en dat werpt vruchten af. Zijn grotendeels non-professionele cast is volkomen geloofwaardig. De zoektocht naar locaties inspireerde hem tot scènes waarbij acteurs middenin publieke ruimtes werden geplaatst en zo (ook vanwege de gehanteerde schoudercamera) een hoge mate van spontaniteit krijgen. Import Export is een film over exploitatie, maar Seidl is er ook van beschuldigd dat hij juist dat doet met zijn personages. Het feit alleen al dat deze controverse bestaat zou een aanmoediging moeten zijn de film te gaan zien. “Der Mensch ist ein Wolf“, zo stelde Seidl tijdens een vraaggesprek na afloop van de vertoning. Dat uitgangspunt zet hij zeer consequent en meesterlijk neer. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Zwangere puber
Juno – Sturm und Drang
Jason Reitman • VS, 2007

De Amerikaanse regisseur Jason Reitman debuteerde in 2005 met het verrassende Thank You for Smoking, een geslaagde satirische komedie die op de juiste momenten wist te ontstijgen aan de clichés van het genre. Met zijn tweede film Juno gaat hij verder op het ingeslagen pad van de intelligente maar pretentieloze Hollywoodfilm, die het traditioneel goed doet in de filmhuizen. Juno (uitstekend gespeeld door Ellen Page, die eerder al in Hard Candy opdook) is een zestienjarige puber van het alternatieve slag: goedgebekt, slecht gekleed en zelfverzekerd. Na een seksueel avontuurtje met haar sullige vriendje raakt ze zwanger en besluit ze het kind te houden om het af te staan aan de meest ideale adoptieouders die ze maar kan vinden. Echt serieus wil de problematiek van Juno niet worden. De problemen die ze ondervindt zijn van het formaat ‘iedereen staart naar mijn buik’ of hebben betrekking op de adoptieouders die toch minder ideaal blijken dan gedacht. Het kind komt en verdwijnt, alsof er tussendoor niets gebeurd is. Dat maakt van Juno toch vooral een excuus om een aanstekelijk verhaal te vertellen dat de kijker weet te ontroeren, maar verder niet teveel overhoop haalt. Erg is dat niet, maar hierdoor mist Juno wel de diepgang die de film echt boven zijn genre uit had kunnen tillen. (Martijn Boven)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Loopgraven & liefdesliedjes
La France – Sturm und Drang
Serge Bozon • Frankrijk, 2007

Camille, een jonge Franse vrouw, krijgt een brief van haar geliefde die in het Franse leger dient ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Hij maakt duidelijk dat hij haar niet meer wil zien. Ze vertrekt heimelijk van huis, wordt door een paar militairen teruggestuurd (“Een vrouw alleen ’s nachts op straat? Schande!”), knipt vervolgens haar haar kort, trekt mannenkleren aan, en ontvlucht zo alsnog haar omgeving. Met enige moeite weet ze zich aan een groepje Franse militairen op te dringen, die denken dat Camille een jongeman is. De militairen zijn doelgericht op weg, maar waar naartoe blijft lange tijd onduidelijk.

Het spel tussen Camille en de militairen en het waarom van hun lange en gevaarlijke tocht blijven tot het einde boeien. De verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog – waar we niks van zien, maar alleen maar over horen – spelen hierbij een hoofdrol, maar welke wordt pas laat duidelijk. Als regisseur Bozon het hierbij had gelaten, had hij een overtuigend regiedebuut afgeleverd. Maar wat de film zo opvallend maakt is dat de soldaten zo nu en dan opeens in gezang uitbarsten. Ze zingen zoetsappige popliedjes uit de jaren zestig die live (vaak randje vals) zijn gezongen door de acteurs, en gespeeld worden op zelfgemaakte instrumenten. Dat die liedjes merendeels verteld worden vanuit het standpunt van een vrouw maakt het gevoel van vervreemding alleen maar groter. Het blijft weliswaar fascineren, maar als kijker blijf je na afloop toch vooral zitten met die ene vraag: waarom? (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Sprankelende oppervlakkigheid
Mio fratello è figlio unico – Time & Tide
Daniele Luchetti • Italië/Frankrijk 2007

Het in de jaren zestig en zeventig gesitueerde verhaal van Mio fratello è figlio unico wordt verteld door de ogen van de stronteigenwijze Accio, die al op jonge leeftijd voor problemen zorgt. Tussen de andere leden van zijn arbeidersfamilie is hij de vreemde eend in de bijt, die wil studeren en zich niet kan vinden in hun linkse overtuigingen. Zijn besluit om zich aan te sluiten bij de fascisten lijkt dan ook meer gemotiveerd te zijn door rebellie dan door een echt doorvoelde ideologie. Deze keuze leidt in ieder geval tot veel temperamentvolle woordenwisselingen met zijn oudere en communistische broer Manrico en zijn vriendinnetje Francesca, op wie Accio heimelijk verliefd is. De tegengestelde politieke overtuigingen worden echter niet erg diepgaand uitgewerkt, wel zorgen ze voor allerlei grappige situaties. Ook de houding van de broers ten opzichte van de charismatische Francesca blijft vaag. Als schets van een periode uit de Italiaanse geschiedenis is de film interessant, maar er had meer diepgang gemogen in het verhaal, dat gebaseerd is op een roman van Antonio Pennacchi en bewerkt werd door de scenarioschrijvers van La Meglio gioventù en regisseur Daniele Luchetti. Toch verveelt de film nooit en wordt er goed geacteerd. Vooral Angela Finocchiaro, die de moeder speelt, is erg indrukwekkend. Ook de overwegend zonnige en sprankelende sfeer van deze film maakt veel goed. Mio fratello è figlio unico is eigenlijk vooral een ‘coming of age’-verhaal, dat een gevoel achterlaat als een licht zomerbriesje. Er had echter meer in kunnen zitten. (Tessa Overbeek)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Puber versus maniak
TBS – Time & Tide
Pieter Kuijpers • Nederland, 2008

Met TBS stijgt Pieter Kuijpers (Van God Los, Off Screen) eens te meer uit boven het genre ‘min of meer waar gebeurd’. Johan, een ontsnapte tbs-er, gijzelt een jong meisje en slaat met haar op de vlucht naar België. Tijdens de reis vragen zowel Tessa als de kijker zich af hoe gevaarlijk deze Johan nou werkelijk is. Heeft ze te maken met een in wezen onschuldige jongen of met een maniak? Dat de kijker zijn oordeel telkens blijft bijstellen, is geen geringe verdienste van de scenarioschrijvers.

Soms slaat de poging om Johan sympathiek te maken door naar het lachwekkende. “Doe je gordel om”, waarschuwt hij als Tessa onder dwang zijn auto instapt. Meestal is de toon echter precies goed. De band tussen de twee groeit heel natuurlijk, zozeer zelfs dat de film soms wat kabbelt, maar de onderliggende spanning gaat nergens verloren. Theo Maassen zet een verdienstelijke hoofdrol neer, hoewel zijn bekende intonatie af en toe een grap doet verwachten. Het is echter de dertienjarige Lisa Smit die de show steelt. Zonder te vervallen in maniertjes speelt ze overtuigend een zeer kwetsbare puber. Ze weet het geloofwaardig te maken dat Tessa Johan op den duur niet alleen vertrouwt, maar ook helpt. Als kijker ben je inmiddels niet meer zo overtuigd van zijn onschuld, wat je betrokkenheid natuurlijk alleen maar doet toenemen. Als bij de betere thriller ben je geneigd: “Pas nou toch op, troela!” te roepen, om even later weer te geloven dat die arme Johan het toch heus niet zo kwaad bedoelt. (Marjolein van Trigt)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR