Drie persoonlijke verhalen

In de nieuwe filmrubriek DVD Corner worden dit keer drie films besproken. Het gaat om kleine, persoonlijke verhalen die toch heel verschillende films opleveren.

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog vond een grote golf deportaties door Stalin plaats. Eén van de ingrijpende gebeurtenissen in de wereldgeschiedenis die langzaam in vergetelheid raakt. Beyond the Steppes is het waargebeurde verhaal van Nina, de grootmoeder van regisseur Vanja d’Alcantara. Zij wordt als Poolse jonge moeder (gespeeld door Agnieska Grochowska) met haar kind gedeporteerd naar een plek ergens in het uitgestrekte steppelandschap van Rusland.

Beyond the Steppes

Soberheid en ontwapening
Beyond the Steppes maakt de bittere realiteit van vele miljoenen in de oorlog tastbaar, opgesloten in een Kolchoze waar de FSB (de voormalige KGB) geweldadig de gevangenen in toom hield. Ver weg gestopt in de steppes van Centraal Azië en Siberië bestond het leven van de vrouwen vooral uit hard werken en weinig om je vrolijk over te voelen. D’Alcantara laat langzaam de kou en bitterheid doordringen in de film, zonder het er dubbeldik op te leggen. De film probeert een zo werkelijk mogelijk beeld te geven van hoe het leven toch doorgaat, een leven zonder hoop dat steeds verder afvlakt. Een sober verhaal van afgemat wachten tot je je dood werkt.

Zo schrijnend als D’Alcantara het maakt, zo ontwapenend is Le Gamin au Vélo. De naturalistische stijl van beide films geeft de camera de ruimte om in de gevoelswereld van de hoofdpersonages te kruipen. Dit heeft bij beide films een tegengestelde uitwerking. Le Gamin au Vélo portretteert met een open blik een jochie op de fiets op zoek naar zijn vader. Voor de broers Dardenne leverde het weer een prijswinnende film op, met grote verdienstelijkheid aan Thomas Doret in de rol van Cyril. Er wordt wel gezegd: als je kinderen kan regisseren ben je pas een echte regisseur. Op hun eigen wijze lukt het Jean-Pierre en Luc Dardenne om met de camera een intieme relatie met Cyril te ontsluiten.

Le Gamin au Vélo

Twee manieren kinderen regisseren
Cyril is een onverwoestbare jongen die rotsvast in zijn vader blijft geloven, tegen beter weten in. Zijn vader heeft hem achtergelaten in een kindertehuis. Cyril wil alleen niet geloven dat zijn vader echt uit zijn leven weg is. Het beetje liefde en vrolijkheid dat hij vindt bij opvangouder Samantha is te makkelijk om van weg te lopen. De Dardennes volgen Cyril als hij zichzelf helemaal in de nesten werkt om uiteindelijk de waarde van Samantha’s liefde te vinden. Met weinig poespas vertelt het verhaal van Le Gamin au Vélo zichzelf.

Een groter contrast in regie van kinderen is niet mogelijk dan met Ik Ben Niet Bang (Io Non Ho Paura). De film is gestyleerd als een sprookje, maar ook de kinderen die de hoofdrol spelen in deze film van Gabriele Salvatores zijn van fabelachtige volwassenheid. Ze krijgen door de regisseur en zijn cameraman een extra engelenglans. Dat geldt vooral voor de tienjarige Michelle. Hij speelt samen met zijn vriendjes in de velden rond het dorp. Als ze ondeugend in een ruïnewoning spelen ontdekt Michelle een lijk maar vertelt dit niemand.

Ik ben niet bang

Het lijk blijkt een nog net levend jongetje met de naam Filippo te zijn dat in een hol wordt vastgehouden. Michelle kan zijn geheim aan niemand kwijt, zeker niet als een vriend van zijn vader, de onsympathieke Sergio, bij de familie blijft logeren. In de verfilming van de bestseller van Niccolo Ammanati heeft de regisseur zo’n sterke grip op de acteurtjes dat de kinderziel eruit is geslagen. Het levert een vervreemdende, bijna sensuele droomwereld op. Ik ben niet bang is daarmee een film die niet alleen grote culturele verschillen heeft met de naturalistische stijl van de andere films. De gestyleerde droom van Michelle is een fantasiebeeld dat in groot contrast staat met de ontwapenende woede van Cyril en de bitterheid van Nina.