Een geslaagd begin van de boekenweek

Op mijn plek voelde ik me niet die eerste minuten in De Vereeniging. Opeens stond ik tussen honderden vijftigers die zich speciaal voor deze gelegenheid opgedirkt leken te hebben. Toen ik eindelijk een plek in de grote zaal had gevonden waar de sprekers verstaanbaar waren (op het linkerbalkon kon men alleen van een soort echo genieten), begreep ik dat Kees van Kooten, schrijver van het boekenweekgeschenk, bezig was met het voorlezen van verhalen die hij decennia geleden geschreven had.

Natuurlijk kun je smakelijk lachen om Van Kootens korte verhalen die het dagelijks leven ridiculiseren. Zijn aanpak paste ook bij de eerste helft van het boekenweekthema (gouden tijden, zwarte bladzijden). Het doet echter inspiratieloos aan wanneer iemand drie kwartier lang het ene oude verhaal na het andere voorleest. Dit gegeven leek het publiek niet te deren. Men was blij de jeugdheld in levenden lijve te aanschouwen en genoot met volle teugen van zijn vermakelijke verhalen.

Jong talent en filosofie

Niet alleen ouwe rotten, maar ook beginnende schrijvers kregen een podium om te laten zien wat ze kunnen. Winnaars van de schrijfwedstrijden ‘Aan het woord!’ en ‘De Nijmeegse Nieuwe’ droegen hun prijswinnende verhalen voor. Pathetiek en gekunsteldheid voerden tijdens de eerste verhalen de boventoon, maar bij de jongste schrijvers die later aan bod kwamen was potentie te bespeuren.

Het thema van de boekenweek werd uitgediept door filosoof (en oudgediende van 8WEEKLY) Gert-Jan van der Heiden. Aan de hand van Erwin Mortiers Godenslaap onderzocht deze hoe men een stem kan geven aan de doden en het verleden en welke rol literatuur in deze onderneming speelt. In Godenslaap kijkt het hoogbejaarde hoofdpersonage terug op de Eerste Wereldoorlog. Ze kan gezien worden als de laatste getuige van die tijd en laat met haar verslag de doden even herleven. Aangezien de doden voor altijd zwijgen, kan dit alleen gedaan worden door de doden woorden in de mond te leggen. Wanneer een overlevende voor de doden spreekt, bestaat er dus een kans dat dit eerder haar woorden zijn. Daar zijn de werken van Plato, die in zijn dialogen de oude, lelijke Socrates jong en mooi maakt, een goed voorbeeld van.

Dimitri Verhulst

De lezing van Van der Heiden overlapte helaas met het klapstuk van de avond: het optreden van Dimitri Verhulst. Veel mensen – waaronder ik – misten hierdoor de tweede helft van Van der Heidens boeiende relaas. Lang hoefde hier niet om getreurd te worden. Dimitri Verhulst vertelde met veel humor over zijn schrijverschap, bijvoorbeeld over het feit dat hij geen dikke romans kan schrijven (‘ik kan niet schrijven over mensen die deuren open doen en pyjama’s aandoen’) en over het feit dat hij nog altijd vooral gezien wordt als de auteur van De helaasheid der dingen (‘iedereen kent Metallica van The black album, terwijl ze waarschijnlijk nog wel tien andere albums hebben.’)

Nijmegen kreeg een veelbelovend voorproefje van Verhulsts nieuwe roman De laatkomer, die vanaf 16 mei (‘om 9:00 uur’) te koop is. De roman gaat over Désiré, die zijn kleinburgerlijke bestaan achter zich probeert te laten door te doen alsof hij een incontinente, dementerende man is wiens einde nadert. Verhulst toonde weer eens dat hij een fantastisch voorlezer is en dat hij met zijn zwartkomische stijl veel reacties uit weet te lokken. Lachsalvo’s en uitroepen vol afschuw wisselden elkaar in hoog tempo af.

Karaokemachine

Na het literaire deel van de avond kon men nog tot in de vroege uurtjes dansen op het ‘goed fout feest’ of zichzelf voor schut zetten in het café waar de karaokemachine stond. Ik voelde me inmiddels weer helemaal thuis tussen de vele bezoekers van middelbare leeftijd en besloot samen met hen na een geslaagde avond het hazenpad te kiezen.

Nijmeegs Boekenfeest • 16 maart 2013 • Concertgebouw De Vereeniging • Organisatie: Stichting Literaire Activiteiten Nijmegen, Literair Productiehuis Wintertuin, de Bibliotheek Gelderland Zuid, Keizer Karel Podia, Dekker v.d. Vegt – De Slegte, Op Ruwe Planken, Soeterbeeck Programma RU, Faculteit der Letteren RU