Zweedse welvaart

Een nieuw gezinslid en een boekrelease zijn echter niet de enige twee dingen die hem bezig houden. Jens Lapidus is namelijk ook werkzaam als advocaat. Zijn werk bestaat grotendeels uit het afstemmen van deze drie zaken (familie, schrijverschap en advocatuur). Een promotietour voor het verschijnen van Snel geld en het geven van bijbehorende interviews lijken hem als professionele timemanager dan ook gemakkelijk af te gaan. Snel wat telefoontjes plegen naar het thuisfront tussen de interviews door volstaat.

Drijfveren
Nadat de informatie-uitwisseling met het thuisfront is afgerond, staat Jens Lapidus volledig ter beschikking van de interviewer. Meteen blijkt waarom deze man al die verschillende functies naast elkaar kan uitvoeren, want zodra hij plaatsneemt voor het gesprek, is hij geheel gefocust op het interview. Zijn volle aandacht gaat uit naar de komende drie kwartier dialoog. De interesse voor mensen, hun houding en drijfveren helpt hem daar bij. Lapidus’ fascinatie voor het menselijk gedrag wordt versterkt door zijn werk als advocaat. Komende uit een journalistiek gezin – zijn vader was journalist – is het voor hem niet vreemd om zijn waarnemingen op papier te zetten. Hij vindt het eerder vreemd dat zijn collega’s dat niet doen. In zijn werk komt hij zo veel te weten over de Stockholmse onderwereld dat het voor hem een logisch gevolg om die informatie aan het papier toe te vertrouwen.

In eerste instantie heeft hij tijdens het schrijven – volgens eigen zeggen – zelf niet eens door dat deze pennenvruchten zullen uitmonden in een roman. Het is gewoon een manier om al zijn ervaringen in de rechtbank na een lange werkdag van zich af te schrijven. Lange tijd houdt hij het feit dat hij ’s avonds aan het schrijven is voor de buitenwereld verborgen. Zelfs zijn vriendin, nu zijn vrouw, vertelt hij hierover niets. Pas nadat hij zo’n honderd pagina’s heeft geschreven, laat hij haar het resultaat lezen. Dat zijn vriendin het werk niet bijzonder interessant vindt, maakt voor de voortgang niet uit. Hij schrijft voor zichzelf, datgene wat hij zelf graag zou willen lezen. Lapidus kiest voor een invalshoek die hij in de hedendaagse Scandinavische thrillers mist.

Feit, fictie en feest
Jens Lapidus wil niet schrijven over een rechercheur of een agent die wederom met een nieuwe zaak geconfronteerd wordt. Hij schrijft vanuit het criminele circuit, een wereld die hij goed kent van de werkvloer en hem bovendien mateloos interesseert. De combinatie van zijn interesse en observatievermogen leveren hem zoveel inzicht op dat werkelijkheid en fictie in het boek door elkaar beginnen te lopen. Vele feiten en gebeurtenissen in Snel geld zijn gebaseerd op waargebeurde voorvallen die de auteur tijdens rechtszaken voorbij hoort komen. Het gebeurt dan ook regelmatig dat hij door mensen benaderd wordt met de opmerking: ‘Die ene passage? Is die niet gebaseerd op die en die zaak?’ De scheidslijn tussen feit en fictie is bij Jens Lapidus heel dun. Een gegeven dat ook blijkt uit de volgende anekdote.

Op een dag wordt de auteur gebeld door een man die hem vraagt hoe hij van de feesten afweet die deze man organiseert. In het boek komt een van de hoofdpersonen op een feestje van invloedrijke mannen terecht. In een huis in een dorpje nabij Stockholm vergrijpen deze mannen zich aan drank, drugs en prostituees. Een voorval dat geheel aan de fantasie van de schrijver is ontsproten. Maar de beller heeft ooit op diezelfde locatie een feest georganiseerd, dat precies op het beschrevene lijkt. Hij is een zogenaamde party-fixer en wil weten hoe Jens Lapidus van het bestaan van dat feest afweet. Nadat hij gerustgesteld is dat niemand gelekt heeft en het gewoon allemaal verzonnen is, hangt hij op met de woorden: ‘Als je advocatenkantoor eens een feestje wil organiseren dan kunnen we wel wat regelen hoor.’

Dat feit en fictie elkaar zo overlappen, ziet Jens Lapidus als een compliment voor zijn werk. Hij tracht een authentieke en vernieuwende blik op het misdaadgenre te werpen. Deze andere kijk op de onderwereld van Stockholm levert hem vanuit de Zweedse pers vaak de vraag op of hij niet bang is dat hij door de onderwereld op zijn boek afgerekend wordt. Of het beeld dat hij schept niet te bedreigend echt is voor de geportretteerden. De ‘criminelen’ zijn echter volgens Jens Lapidus juist erg lovend over het boek. Ze herkennen er hun eigen wereld in.

Welvaart
Het beeld dat door Jens Lapidus geschetst wordt in Snel geld levert hem in bijvoorbeeld Spanje heel andere vragen op vanuit de pers. ‘In Spanje heerst schijnbaar van Zweden nog een beeld van Ikea, Abba en sauna. Zweden is de welvaartsstaat waar iedereen het goed heeft. Door deze roman stort dat beeld in en wil men weten waar het mis is gegaan met de Zweedse droom.’ Deze verschillen in benadering door de pers fascineren Jens Lapidus naar eigen zeggen. Hier komen zijn interesse in de mens, zijn opvattingen en drijfveren weer naar boven.

Zijn fascinatie voor het menselijk gedrag is de voornaamste reden waardoor hij de interviewmarathonsessies kan doorstaan. Hij is benieuwd naar de vragen die hem worden gesteld; naar de invalshoek die door de interviewer wordt gekozen. En hij zoekt patronen, overeenkomsten tussen journalisten en de landen waar ze vandaan komen. Jens Lapidus blijft, ook als hij zelf ondervraagd wordt, alert en oplettend; hij blijft onderzoekend en vorsend. Een eigenschap die het hem mogelijk heeft gemaakt een dergelijk realistisch fictief werk te schrijven.

De opvolger van Snel geld, dat inmiddels in de winkels ligt, Aldrig fucka upp (Never Fuck Up), verschijnt binnenkort, en voor de liefhebbers is er ook een graphic novel uitgegeven. Deze laatste is trouwens niet het derde deel van de Stockholmtrilogie, zoals vaak wordt aangenomen. ‘Het speelt zich alleen af in dezelfde setting’, aldus de auteur. Het woord trilogie vindt Jens Lapidus trouwens sowieso niet zo gelukkig gekozen: ‘Misschien schrijf ik wel vier of vijf boeken in deze setting.’ Hoe het ook zij: we zullen nog veel meer gaan horen van deze, in Zweden nu al legendarische, schrijver. Als hij tenminste de tijd blijft vinden om te schrijven, tussen de aandacht voor zijn gezin en het werk als advocaat door.