Zeg het foutloos, maar zeg het simpel!
Het Groot Dictee der Nederlandse Taal, dat aanstaande maandag (15 december) weer gehouden zal worden, zorgde bij ons thuis altijd voor tranen. Ik, enthousiaste gymnasiaste en begenadigd speller, dwong mijn zusje altijd mee te doen aan de spellingskwelling. Ik kon dan trots melden dat zij drie keer zoveel fouten had als ik, wat mijn eigenwaarde natuurlijk alleen maar bevestigde.
~
Maar langzaamaan drong het besef tot mij door dat dat hele Grote Dictee eigenlijk een farce was, een masochistische kwelling voor taalfrikken. Zeker, ik vind dat gepubliceerde teksten foutloos moeten zijn in spelling en grammatica. Maar dat er mensen zijn die niet weten wat guichelheil* is, maar het wel kunnen spellen, vind ik een teken van verregaand taalnerdschap.
Sleutelgatserie en trefzin
Er zijn talloze verenigingen in Nederland en België die zich op de een of andere manier bezighouden met taal. Allemaal hebben ze puristische trekjes en willen ze een aantal dingen verbieden, meestal vanuit de achterliggende gedachte verloedering tegen te gaan. Het Algemeen-Nederlands Verbond bijvoorbeeld is een internationale vereniging ter bevordering en ontplooiing van de Nederlandse taal en cultuur in de breedste zin van het woord. De club bestaat al sinds 1895 en toch had ik er -tot vandaag- nog nooit van gehoord.
Dan is er Natuurlijk Nederlands, een vereniging die zich tot taak heeft gesteld anglicismen in de Nederlandse taal uit te bannen. Tegen grapefruit moeten we pompelmoes zeggen (dat klinkt nogal Appelsientje) en een oneliner wordt een trefzin of pakzin. Het alternatief voor real-life soap is wel weer erg leuk: sleutelgatserie.
~
Makkeliker
De mooiste site voor taalverbetering is echter wel De Vereniging voor Wetenschappelike Spelling. Het bestuur, onder leiding van Bart Slooten, propageert een sterk vereenvoudigde spelling. Hond moet voortaan met een -t, omdat je het zo hoort. Op hun wepsite plyten zy voor deze spelling, die makkeliker aan te leren is en uit minder regels en vooral minder uitzonderingen bestaat. Probleem is echter dat je ‘hart’ en ‘hard’ niet meer van elkaar zult kunnen onderscheiden, net als ‘moet’ en ‘moed’. Een groot aantal problemen ligt voor de hand. Of hant.
Het 8WEEKLY Alternatief Groot Dictee
Maar het idee van de Vereniging voor Wetenschappelike Spelling is goed. Het idee van Natuurlijk Nederlands ook. Van alle taalclubjes is er eigenlijk maar één te noemen die echt te ver gaat in de schoolmeesterij die spelling heet: de mannen en vrouwen die het Groot Dictee maken en ondergaan. Voor iedereen die zo zijn bedenkingen heeft bij de kommaneukerij van de leerlingen van Philip Freriks heeft 8WEEKLY het Alternatief Groot Dictee in het leven geroepen!
Wat is de bedoeling? Onderstaand tekstje komt uit het Groot Dictee van vorig jaar.
Peinzende treinreizigers worden heden ten dage in hun gecapitonneerde coupés frequent lastiggevallen; zij horen medereizigers sans gêne en met bravoure telefonisch tekeergaan over intieme zielenroerselen en particuliere aangelegenheden.
Zelfs in de weidsheid van een rijke concertzaal wordt de ascetische klavecinist die geconcentreerd en consciëntieus een cantate begeleidt, rauwelijks gestoord door gedownloade riedels van een hinnikend paard of een hit uit de toptien; je krijgt er welhaast het
heen-en-weer van.
~
De regels:
-je spelt en schrijft foutloos Nederlands
-je mag maximaal twee zinnen maken
-je zinnen mogen samen niet langer zijn dan 50 woorden
Originaliteit en creativiteit worden beloond! Winnende inzenders en eervolle vermeldingen worden met naam en toenaam gepubliceerd op deze site en ontvangen van 8WEEKLY een rode pen, waarmee ze voortaan troebel taalgebruik kunnen doorstrepen.
Mail je werkstuk naar de leraar Nederlands van 8WEEKLY en wie weet win jij een rode pen en eeuwige roem!
* guichelheil: plant die in de volksgeneeskunde tegen zenuwziekten werd gebruikt. (guichelen betekent: iemand voor de gek houden)
