Opening Night (Toneelgroep Amsterdam in coproductie met NTGent)

In Opening Night zien we de regisseur en zijn vrouw, en de manier waarop de dagen voor een première worden doorgebracht. Veel drank, veel sigaretten, veel drama, geruzie tussen acteurs en nachtelijke peptalk. Centraal staat de bekende actrice Myrtle (Elsie de Brouw) die de rol speelt van Virginia, een oudere vrouw met relatieproblemen. Hoe dichter de première nadert, hoe meer moeite Myrtle ermee heeft de rol neer te zetten. Ze vindt dat Virginia niet sprankelt, geen gevoel voor humor heeft, eigenlijk niks heeft. Daarnaast wordt Myrtle obsessief in beslag genomen genomen door de dood van een jong, blond meisje, vlakbij het theater.

Ouderdom

Elsie de Brauw zet Myrtle niet karikaturaal als een ‘arty diva’ die aan haar uiterlijk hangt neer, maar speelt haar als een ‘normale vrouw’. Wel valt al op dat Myrtle zich vastklampt aan drank en sigaretten. In eerste instantie lijkt de dood van het meisje de oorzaak van Myrtle’s blokkade te zijn. Als scenarioschrijfster Sarah (Chris Rietvelt) voordoet hoe Myrtle de rol wél kan spelen, confronteert zij de actrice met haar leeftijd. Myrtle reageert spastisch. Is dat dan misschien wat haar zo dwars zit? Inderdaad lijkt het erop dat Myrtle kampt met haar eigen ouderworden. Dat ze haar personage niet kan laten spetteren, omdat ze bang is dat ze vanaf dan altijd die oudere vrouw zal moeten spelen. Een bekend thema in de kunst.

Geneuzel, gedrink en geschreeuw

Voor actrices of kunstenaressen is de voorstelling daarom wellicht belanghebbend en invoelbaar allemaal. Het moet ook vreemd zijn om op een bepaald moment alleen nog maar te worden gevraagd voor moederrollen, oude tantes, of oude wat dan ook. Maar mij verveelt het nogal. Al dat geneuzel, gedrink en geschreeuw. Je kunt het toch ook anders zien? Denken: ik ga zo’n oudere vrouw nu eens heel anders neerzetten. Wijs, rustig en zelfverzekerd, bijvoorbeeld. Waarom niet?

Het geschreeuw waarmee de acteurs van TGA hun woorden de vloer op spuwen, is ergerlijk. Kunnen ze niet hun mimiek laten spreken? Vooral Fedja van Huêt schreeuwt dat het een lieve lust is, terwijl hij ook nog eens onduidelijk articuleert. Onverstaanbaar geschreeuw is het resultaat. Tel daarbij op al die godverdommes in het stuk. De uitkomst is weinig verheffend.

(Film)Taal

“Theater is taal, film is schilderkunst”, las ik laatst. Misschien is dat het punt in dit stuk. Opening night is namelijk een theaterversie van een film van John Cassevetes. De taal is dus niet het creatieve hoogtepunt. En de Engelse ‘God damn its’ en ‘I love you’s’ zijn niet zo maar te vertalen in het Nederlands. Dat wrikt. Bovendien zou in een film het thema vast spannender gebracht kunnen worden. Het motief van het vermoorde jonge meisje zou steeds dreigender, mistiger verbeeld kunnen worden, als een soort vlaag door het bewustzijn van Myrtle. Myrtle zou verder gevolgd kunnen worden, lopend over straten, naar huis. Fysieker, sensationeler. In een theaterversie is de moeilijkheid dat alles zich afspeelt op de kleine vloer van het theater.

Theater over theater

Er zitten heus goede dingen in het stuk. De videobeelden met close-ups van de gezichten, zijn ondersteunend. Het spel met videobeelden aan het einde van het stuk, is erg goed gedaan. Het einde wordt ook wat inhoud en acteren betreft, mooi neergezet. Maar dit theater over theater, is voor een groot deel vervelend.

Opening Night is nog tot en met 27 mei te zien. Klik hier voor een uitgebreide speellijst.