Theater / Voorstelling

(Be)Zoek eens het paradijs

recensie: Masquerade

In de periode van 8 tot 18 februari spelen verschillende Midden- en Oost-Europese theatergezelschappen in zes Nederlandse theaters in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, Arnhem, Haarlem en Groningen. 11 Februari opende het Small Theatre of Vilnius het festival in Groningen. Zij speelden het in 1835 door de Rus Lermontov geschreven stuk Masquerade. Het Paradise Lost?-Festival kreeg op voorhand erg weinig aandacht in de Nederlandse pers. Om het festival toch onder de aandacht van het publiek te brengen maakte de directeur van de Groninger schouwburg deze eerste avond gratis toegankelijk.

~

Laatste der Romantici

Een uur voor de voorstelling begon was in één van de foyers een lezing over Lermontov en zijn toneelstuk. Tegenwoordig wordt Lermontov veelal gezien als één van de laatste Russische romantici. Hij schreef veel poëzie en proza. Van de vijf toneelstukken die hij schreef is Masquerade eigenlijk de enige die het opvoeren waard is. In zijn schrijven is Lermontov erg beïnvloed door auteurs als Lessing, Shakespeare en Schiller.

Het boek Held van onze tijd (1840/41) is het belangrijkste werk van Lermontov. De hoofdpersoon uit dit boek lijkt in zijn karakter bijzonder op Arbenin, de hoofdfiguur uit Masquerade. Beiden hebben een grote behoefte aan avontuur, hebben te kampen met veel negatieve energie en storten anderen in het ongeluk.

Mobiele telefoon

Als het stuk begint blijkt dat de actie van de theaterdirecteur redelijk goed heeft uitgepakt; de Stadsschouwburg zit behoorlijk vol met zowel oudere als jongere mensen. Door een voorstelling gratis aan te bieden krijgen ook mensen die nooit naar het theater gaan eenvoudig de kans dat eens te doen. Uiteraard is dat alleen maar toe te juichen, maar één van de nadelen die dat met zich mee brengt bleek al meteen bij het begin van de voorstelling; twee maal ging een mobiele telefoon af.

Boventiteling

~

Het Small Theatre of Vilnius is een uit Litouwen afkomstig gezelschap. Zoals de meeste Paradise Lost?-voorstellingen is ook Masquerade voorzien van Nederlandse boventiteling. In het begin was het dan ook een beetje onwennig voor het publiek. Iedereen moest op zoek naar een goede verhouding tussen het meelezen van de boventiteling en het volgen van de figuren op het toneel. Dat wees zichzelf echter redelijk snel, waarop er volop genoten kon worden van het al dat bijzonders uit Litouwen.

Zoenende vis

“Bijzonder” en “mooi” zijn twee woorden die de voorstelling van het Small Theatre of Vilnius goed dekken. Bij het begin van de voorstelling is het podium van de Stadsschouwburg bedekt met een dun laagje nep-sneeuw. In die sneeuw staan een aantal klassiek aandoende beelden en loopt een soort van nar. De nar roept een vis op, die uit het podium omhoog komt. Hij zoent de vis, waarop die weer wegzakt naar onder het podium. Het stuk is begonnen en het verhaal gestart, alleen heeft niemand een idee waar het over gaat. Als de voorstelling echter vordert wordt duidelijk wie Arbenin (de hoofdrolspeler) is, wat voor soort persoon hij is en wat de rollen van de andere spelers zijn. Het gaat allemaal wat moeizamer dan bij een Nederlandstalig stuk, maar uiteindelijk daagt alles.

Sterk absurdistisch

Lermontov schreef zijn toneelstuk als een aanklacht tegen de 19e eeuwse burgerij van Sint Petersburg. Het stuk is bij zijn leven nooit opgevoerd omdat het zo controversieel was. Als Masquerade tegenwoordig door een westers gezelschap wordt gespeeld vind je dat er vaak niet meer in terug. Het Small Theatre of Vilnius blijft echter dichter bij de originele tekst. Naast maatschappij-kritisch is het stuk ook uitermate komisch en sterk absurdistisch, wat het allemaal wat lichter te verteren maakt.

Paradise Lost? is nog tot 18 februari in Nederland. Masquerade speelt helaas niet meer, maar vele andere stukken nog wel. Het is een erg bijzondere ervaring om Midden Oost Europese gezelschappen hier bezig te zien en de boventiteling maakt het mogelijk de stukken goed te volgen. Er zijn geen gratis voorstellingen meer, maar studenten krijgen wel vaak korting.

Links

Paradise Lost?