De vloeibaarheid van een droom

Het zijn de eerste beelden uit de voorstelling Hey Girl! van Romeo Castalucci en Sociétas Raffaello Sanzio, die te zien was tijdens de Internationale Keuze van de Rotterdamse Stadsschouwburg. Castalluci (1960) is geen onbekende in Nederland. Met zijn beeldende, vervreemdende voorstellingen stond de Italiaanse theatermaker eerder op het Holland Festival en op de Internationale Keuze. Dat zijn voorstellingen veel weg hebben van bewegende abstracte schilderijen wekt geen verbazing. Castalucci is van oorsprong beeldend kunstenaar.

Na het openingsbeeld zet Castalucci de toeschouwer nog meer vervreemdende beelden voor. De vrouw brandt met een gloeiend zwaard een kruis op een doek. Ze wordt mishandeld door veertig mannen met matjes en komt uit deze kloppartij tevoorschijn met een masker dat een karikatuur is van haar eigen gezicht. We krijgen woorden te zien, willekeurige, elkaar snel opvolgende woorden, maar ook citaten uit Romeo and Juliet van Shakespeare. En tot slot staart het omgekeerde portret van de 15^e-eeuwse Vlaamse kunstenaar Jan van Eyck het publiek aan. Onder de beelden een grommende, brullende, zwevende soundscape die soms oorverdovend is en soms nauwelijks hoorbaar.

De stroom beelden en geluiden die Castalucci over de toeschouwer heen stort, lijkt nog het meest op een droom, een nachtmerrie, waarin onwaarschijnlijke beelden en geluiden over elkaar heen buitelen en onverklaarbaar van de ene in de andere scène overgaan. Toch hebben dromen vaak een interne logica en dat geldt ook van Hey Girl!.

Stereotypes

Veel beelden die Castalucci laat zien, hebben een religieuze connotatie. Een brandend zwaard dat een kruis maakt, de verbeelding van de ijdelheid als een vrouw met een spiegel. Als de jonge vrouw op de grond ligt, met haar armen gespreid en met haar benen over elkaar geslagen, doet dat onwillekeurig denken aan de kruisiging. Maar Castalucci laat deze beelden terloops zien, verbonden met niet-religieuze beelden en haalt ze zo uit hun context. Hij deconstrueert ze als het ware. Om zo te laten zien dat beelden en symbolen door de tijd heen hun betekenis verliezen, dat die betekenis verandert of juist ongewoon sterk blijft. Zoals de archetypische slavenhandelaar die een naakte zwarte vrouw in ketens aanbiedt aan de jonge vrouw. Dat stereotypische beeld wordt echter gecompliceerd door het feit dat de jonge vrouw de naakte zwarte vrouw heeft ‘gecreëerd’ door een evenbeeld van haarzelf de spijkerbroek en het T-shirt uit te trekken en het van haar blanke masker te ontdoen. Hierdoor verandert zij een hedendaags beeld in een archetypisch historisch beeld. Door bovendien de teksten van Romeo and Juliet te projecteren tijdens de scène waarin de slavin wordt verkocht, wordt duidelijk dat op hetzelfde moment dat Shakespeare dit grootse, klassieke werk over de liefde componeerde, er vele slavenboten over de oceanen voeren om hun lading in Amerika of Azië te verkopen.

Castalucci speelt in Hey Girl! een fascinerend spel met beelden en de invloed die de tijd op ze heeft. De smurrie waaruit de vrouw ontstaat, doet enigszins denken aan de gesmolten klok van Dali. Evenzo maakt Hey Girl! duidelijk dat betekenissen die wij aan woorden, beelden en symbolen toekennen vloeibaar zijn, net als de tijd. Maar het knappe van Castalucci is dat hij dit alles doet zonder zijn voorstelling op wat voor een manier dan ook rationeel te laten worden. Het enige wat hij doet is schilderen met toneelbeeld en zo de toeschouwer te plaatsen in een voortdurende, tijdloze droom.