Zonnekinderen (Noord Nederlands Toneel)

Zonnekinderen is weliswaar honderd jaar oud, maar nog altijd vlijmscherp en verschrikkelijk actueel, zo wordt ons in de inleiding bij de voorstelling voorgehouden. Chemicus Protassov werkt aan een middel om ieder mens gelukkig te maken, tot een zonnekind. Ondertussen verzuipt de elite echter in goede bedoelingen en mooie gesprekken. Maatschappijkritiek met een duidelijke lijn naar het huidige intellectuele debat over meningsvrijheid, politieke richting en culturele eigenheid. Geen woorden maar daden, lijkt het devies.

Keren van het water

Uit de door Koos Terpstra geregisseerde voorstelling blijkt die boodschap echter nauwelijks. Het wordt niet eens duidelijk waar Protassov aan werkt. Hij zit weliswaar steeds in zijn studeerkamer, maar dat hij zoekt naar een gelukzaligmakend middel blijkt uit niets. Wel roept hij herhaaldelijk dat mensen al zonnekinderen zijn. Heeft hij het goedje al gefabriceerd dan, of zijn de mens van nature al zonnekinderen? Veel blijft op dat gebied onduidelijk en reflectie op die eventuele uitvinding is er al helemaal niet. Of de dreigende cholera-epidemie moet de kijker al duidelijk maken dat de chemicus met het verkeerde onderzoek bezig is, maar dat zou een wel heel naïeve weerspiegeling van de wetenschap zijn. Als alle onderzoekers zich op korte termijn projecten richten, blijft er weinig over van de vooruitgang. Wetenschappers verworden in die voorstelling tot een leger Hansje Brinkers die hun handen nodig hebben om het water te keren, terwijl ze zouden moeten werken aan het werkelijk verbeteren van die dijk.

Zuiverheid

Zonnekinderen wordt nu nergens de beloofde actuele en kritische voorstelling over de rol van een discussierende elite. Het stuk verhaalt vooral over de liefde. Chemicus Protassov werkt dag en nacht, waardoor hij geen tijd overhoudt voor zijn vrouw. Die zoekt ondertussen haar heil bij een kunstschilder, die haar bemint en haar zelfs een aanzoek doet. Ook Protassov zelf krijgt een aanzoek: van Melania, het dommige zusje van de dierenarts. En die dierenarts is op zijn beurt weer verliefd op de zieke zus van de wetenschapper. Een grote kluwen van aanzoeken, afwijzingen en liefdesverdriet dus. Ondertussen speelt ook geld in al die liefdesperikelen een prominente rol. Is liefde te koop, of is het beter zuiver maar arm te leven?

Geen straling

Vooraf stelden de acteurs zich de vraag wat de afgelopen eeuw nu eigenlijk had opgeleverd. Hun antwoord was weinig hoopgevend: niets dan ellende. Hoewel die stelling historisch moeilijk te onderbouwen lijkt (ook voorgaande eeuwen kenden vele oorlogen en politieke en religieuze moorden), is het jammer dat het NNT zo weinig met die uitkomst heeft gedaan. Bij voorstellingen van het gezelschap staan humor en verwijzingen naar de actualiteit in het algemeen voorop. Het lijkt er echter op dat ze de tekst van Gorki nu nog zo actueel vonden, dat er niet al te veel aan gesleuteld hoefde. Jammer, want Zonnekinderen straalt nu allerminst.

Zonnekinderen is nog tot en met 2 april 2005 in de theaters te zien.