Een Medea met twee gezichten

ères daar plaats zullen vinden.

Niet meer naar de Machinefabriek, de thuishaven van het gezelschap, om de nieuwe stukken te zien. Dat wordt nu meer een laboratorium van nieuw Nederlands repertoire en nieuwe theatervormen.

Samenleving

Zo groot als het in de schouwburg wordt aangepakt, kan men het in de Machinefabriek lastig voor elkaar krijgen. Neem nu alleen al het feit dat de performance Medea tijdens de openingsweek in Groningen op de Grote Markt buiten werd opgevoerd. Tijdens de voorstelling in de schouwburg loopt Jason, een rol van Merijn de Jong, naar buiten en pakt daar de fiets om even later bij de Grote Markt te arriveren. Om vervolgens ook weer op het toneel van de schouwburg te verschijnen, zonder dat je hem eigenlijk gemist hebt.

De gedrevenheid om de stad, en in het groot de gehele samenleving, te betrekken bij het toneel, is kenmerkend voor de stijl van Ola Mafaalani. Zij realiseert dit niet alleen door op twee beeldbepalende plaatsen van de stad te spelen, maar ook door kenmerkende mensen uit de politiek en van de televisie te betrekken in haar voorstelling. Zo is Noraly Beyer, gewezen nieuwslezeres, het koor en speelt Max van den Berg, Commissaris van de Koningin in deze provincie, tijdens de Groningse speelweek, Kreon, de schoonvader van Jason.

Actualiteit

Nu loopt de actualiteit natuurlijk wel vaker de klassieke toneelkunst binnen en probeert men op die wijze de kracht van de antieke tekst te bewijzen. Maar Ola Mafaalani en Ko van den Bosch gaan een stuk verder. Allereerst is daar de tekst. In Medea staat vaak de wraak van Medea centraal, die omwille van het feit dat ze Jason, de man van haar twee kinderen en haar grote liefde, niet kan krijgen de kinderen om het leven brengt. In de bewerking van Ko van den Bosch staat echter de liefde centraal. De liefde die Medea voor haar kinderen voelt en haar tot dit noodlottige einde brengt. Deze accentuering wordt versterkt door het koor.

Noraly Beyer vertelt, op de voor haar kenmerkende wijze, over verschillende kindermoorden uit de recente Nederlandse geschiedenis. Niet alleen horen we wat er gebeurd is, maar ook hoe deze moeders ertoe kwamen. Het toont aan dat Medea zeker niet alleen staat. Hetgeen ook tot uitdrukking komt in de wisselwerking tussen het koor en Medea, gespeeld door Malou Gorter. Eerst krijgt Medea nog steun van het koor. Dit om enig begrip te kweken, maar pas als Medea zich niet laat beïnvloeden, verliest zij het contact. Dan is Medea niet meer te redden.

De interactie tussen Malou Gorter en Noraly Beyer draagt bij aan de interne spanningsopbouw van de voorstelling. Noraly Beyer valt niet te vergelijken valt met het schijnbaar moeiteloze acteren van Malou Gorter, die op krachtige wijze Medea speelt. Toch weet zij met haar stem en die ingetogen en tegelijkertijd betrokken dictie, te blijven boeien.

Dubbel

De acteurs zijn dan ook niet de makke van de voorstelling, dieze van begin tot eind blijft boeien. Maar toch verlaat je de schouwburg met een dubbel gevoel. Ola Mafaalani’s beeldtaal is extravert en staat altijd scherp, of we als het ware op de drempel staan van een catastrofe. Deze kracht is de drive achter de voorstelling, naast de genoemde wisselwerking tussen het koor en Medea. Maar waar de actualiteit, in de persoon van Noraly Beyer, een natuurlijke aanvulling vormt op het gebeuren op de vloer, zijn de andere ingrepen om de actualiteit te vergroten niet zo passend. Max van den Berg is natuurlijk ook geen acteur en hij hoeft helemaal niet te acteren. Hij staat daar juist als politicus. Door de politicus op deze manier een rol in het stuk te geven, laat Ola Mafaalani weinig ruimte aan de toeschouwer om zijn of haar conclusies te trekken. En dat geldt ook voor de overige speelperiode wanneer Hans Man in ’t Veld de rol van Kreon overneemt. Ola Mafaalani lijkt met deze invulling haar eigen motto te ondermijnen.

Een andere dissonant vormt de flamencodanser Jesús Fernández, die de rol speelt van Apsyrtus, de broer van Medea die door haar vermoord wordt, opdat Jason het Gulden Vlies kan bemachtigen. Die rol is dermate onduidelijk dat hij, hoewel de passie van de dans en krachtige bewegingen goed aansluiten bij de voortstuwende ondergang van Medea, niet echt iets bijdraagt aan het stuk.

Al met al is het zeker te prijzen dat Ola Mafaalani het Noord Nederlands Toneel en theater in het algemeen een plaats wil geven in de harten van de mensen. Haar krachtige stijl zal hiertoe zeker bijdragen. Maar de hoofden willen ook niet vergeten worden.

Medea van het Noord Nederlands Toneel speelt nog tot en met 28 maart 2009 op diverse locaties in Nederland en Zwitserland. Klik hier voor meer informatie en speellijst.