Een fris briesje door de gedachten

In 2004 won Nathalie Baartman tijdens cabaretfestival Cameretten de persoonlijkheidsprijs. Na het zien van Los, haar tweede cabaretvoorstelling, is dit nauwelijks nog verwonderlijk. Het lijkt alsof het er in het hoofd van Baartman nét even anders aan toe gaat. Ze ziet de wereld zonder de gebruikelijke verwachtingen en kijkt dwars door alle gebruiken heen. Baartman weet een wereld te creëren waar alles scheef en onzeker is, omdat alles kan. En juist die vrijheid maakt Los interessant.

Zo fascineert Baartman met ideeën die op het eerste gezicht ondenkbaar of onmogelijk lijken, maar die perfect overtuigend zijn, in het universum dat Baartman heeft geschapen. Immers, waarom zou het (met boeddhistische rust) aantrekken van een sok, niet de nieuwe yoga kunnen worden? En waarom eten we onze HEMA-rookworsten inderdaad niet met wat meer passie en levenslust?

Baartman geeft stof tot nadenken, over zaken waar niemand ooit bij stil stond. Ze is uniek en verfrissend met een eigenwijs, absurdistisch wereldbeeld in haar handpalm. Haar observaties zijn scherp en haar verhalen raken. Het gemak waarmee de toeschouwers meegaan in de gedachtekronkels van Baartman, komt waarschijnlijk vooral voort uit de eenvoud van haar vertelvorm. Baartman lijkt af en toe met kinderlijke verbazing naar de dingen des levens te kijken. Een talent dat men in de loop der jaren normaalgesproken verliest, maar waar zij zich aan vast heeft geklampt en nu op voortborduurt. En met groot succes.

Bloemkool in een vogelkooi

Het toneel waarop Baartman speelt is bijzonder minimalistisch aangekleed. Er staat een bankje met een verdwaalde haan ervoor en in een hoek hangt een bloemkool in een vogelkooi. Zelf zegt Baartman ook niet precies te weten waarom de groente op die manier in het decor is verwerkt. Het heeft te maken met haar grote voorliefde voor bloemkool en omdat het zielig is zomaar een vogel in een kooi op te sluiten, legt ze weifelend uit. Het is een goed voorbeeld van de typische logica van Nathalie Baartman. Een wijze van denken waarin het schijnbaar onverenigbare samensmelt.

Dezelfde manier van redeneren komt naar voren in haar verhalen over De Neuroloog, die op steeds andere wijze haar verhalen binnenwandelt. De ene keer is hij een man met diepe, geheime verlangens en even later wordt hij personage in de ‘erotische nachtmerrie’ van Baartman. Zij neemt haar publiek aan de hand door haar fantasierijke vertellingen. Dat zijn de verhalen waarin ze nadenkend in andermans tuin staat of ‘het soms gewoon even niet heeft’. En dat alles begeleidt door haar gemoedelijke Twentse accent, afgewisseld door jodelpartijen of een lied op haar accordeon.

Een fris briesje

Baartman refereert nauwelijks aan politiek of actualiteit. Ze blijft dicht bij zichzelf en vertelt verhalen over alledaagse gebeurtenissen. Nu is dat iets wat meer kleinkunstenaars proberen; hun monologen zijn vaak slechts bij vlagen creatief of vernieuwend. Maar waar sommige cabaretiers verzanden in eeuwige anekdotes over de rij aan de kassa bij de buurtsuper of een jammerlijk mislukt sollicitatiegesprek, is Baartman gewaagd, origineel en vooral lekker anders.

Ze vertelt over haar plan tot wereldverbetering door alle mannen naar Afrika te verschepen en de vrouwen, in badstof pyjama, in Europa achter te laten. Ze zingt en danst in geheel eigen stijl. Nathalie Baartman is het frisse briesje dat het cabaret af en toe zo goed kan gebruiken. Met of zonder gekooide groente.

Los is nog tot en met 6 mei te zien in theaters door heel Nederland.