Kentering van een huwelijk hoort niet bij de beste

Kentering van een huwelijk speelt zich af in Boedapest, net voor de Tweede Wereldoorlog. Het bourgeoishuwelijk van Péter en Ilonka is niet gelukkig. Péter lijdt aan een diepwezenlijke vorm van eenzaamheid en kan hierdoor niet tot echt contact komen met zijn vrouw. Voor haar is hij echter het middelpunt van haar leven. “Hij houdt eigenlijk het meest van kunst. Ik hou niet zo van kunst, ik hou alleen van hem” zo zegt ze. En in haar liefde is ze strijdbaar. Aan de andere kant is daar de dienstmeid Judit. Péter ziet haar als zijn grote liefde, zij ziet hem voornamelijk als een bron van inkomsten. Wanneer Ilonka Péters liefde voor Judit ontdekt – waar hij natuurlijk, keurig als hij is, geen actie in heeft ondernomen – betekent dit het definitieve einde van hun huwelijk. Péter trouwt met Judit, die nooit tevreden is en hem kaalplukt. Ook zij scheiden. Uiteindelijk kan Péter zijn aangeboren eenzaamheid omarmen en vindt hij er zelfs troost in, terwijl om hem heen het communisme aan macht wint, de bourgeoisie uitmoordend. Tot zover het toneelstuk in een notendop. Kentering van een huwelijk is een diepgaand boek over liefde, vriendschap, verdriet, passie en menselijk onvermogen tegen een interessante politieke achtergrond. Veel te veelzijdig en complex voor het theater, dus moeten er scherpe keuzes worden gemaakt, bepaalde onderwerpen wel en andere niet worden uitgelicht. Daar ontbreekt het in de theaterversie aan, er zitten te veel verhaallijntjes in die niet worden uitgewerkt. Onbevredigend.

Kentering van een huwelijk is de theaterbewerking van het gelijknamige boek van Sandór Marai. Regisseur Ursul de Geer heeft, na in 2002 met Gloed groot succes te hebben geboekt, zijn grote liefde voor Marai nog meer met het publiek willen delen. Werkte hij bij Gloed met een bewerking van de hand van Ger Thijs, nu neemt hij samen met Laurens Spoor de tekstbewerking voor zijn rekening. En juist bij de tekst wringt hem de schoen. De roman is geschreven in een prachtige taal, verheven en literair zeer geconstrueerd. Maar niet geschikt voor theater. De Geer koos er helaas voor veel van de teksten uit het boek letterlijk te handhaven, alsook het vertellende karakter van de roman te behouden. Het resultaat zou misschien interessant zijn als hoorspel. Nu krijgen de personages te weinig ruimte voor ontwikkeling, de acteurs zijn vooral bezig met het schetsen van de situatie en het uitleggen van de gebeurtenissen en komen aan ingeleefd spel haast niet toe. Dus blijft de voorstelling op de vlakte en het spel droog. Het meest dynamisch is nog Saskia Temmink in de rol van Judit maar ook zij kan niet op tegen de zwaarte van het stuk. Dan blijft er ook voor het publiek niets anders over dan het schitterende lichtontwerp van Uri Rapaport te bewonderen in het eveneens mooie maar niet erg relevante décor van André Joosten.

Kentering van een huwelijk bewijst vooral dat het Theaterfestival er goed aan zou doen de voor de Toneel Publieksprijs geselecteerde voorstellingen een aparte status te geven binnen het festival. Want met voorstellingen als
Richard III van het Ro theater of Mefisto forever van het Toneelhuis heeft dit weinig te maken.

Klik hier voor meer informatie.