Preken voor eigen parochie

Hotel Modern is bekend van de prachtige live-animaties waarmee bijvoorbeeld vorig jaar in de voorstelling Kamp op bijzondere wijze leven en dood in Auschwitz werd getoond. Knap gemaakte maquettes werden gefilmd met kleine cameraatjes en zo werd het verhaal geprojecteerd op een groot doek. Voor In Exil is een samenwerking met de Groningse toneelgroep De Noorderlingen aangegaan, waardoor de live-animaties niet de hoofdmoot vormen, maar vooral fungeren als verbeelding van de gespeelde verhalen.

Schaduwspel

Wanneer bijvoorbeeld drie van de zeven jonge Groningse acteurs, zich inbeeldend Afrikaanse vluchtelingen te zijn, vertellen over de barre tocht naar Europa, verzorgt het overige deel van de acteurs de bijbehorende animaties. Door gefilmd en geprojecteerd schaduwspel zien we een boompje, een jeep en een boot vol gaten. Als de boot omslaat, geeft doorzichtig blauw vliegerpapier tussen de camera en de schimmen het geheel de kleur van de zee. Dat alles gebeurt niet netjes achter de schermen, maar gewoon op het podium, zoals ook de technische man een prominente plaats op het podium heeft. Dat geeft In Exil een bijzondere vorm, waarbij alle theatrale en technische foefjes worden getoond.

Tranentrekker

Het is een verstandige keuze geweest: de in In Exil vertelde verhalen zijn allemaal zo schrijnend, schokkend en sentimenteel, dat een gladde vormgeving het geheel tot een tranentrekker had gemaakt. In een nagesprek verklaarde Noorderlingen-regisseur Guido Kleene dat het huidige asielbeleid hem niet zint. Zo vertelt hij over een meisje dat bij een aanslag door de militaire politie haar been verloor. Al haar familieleden vluchtten daarop naar Nederland; alleen zij bleef achter om te revalideren. Zij volgde twee jaar later, toen haar familieleden reeds een verblijfsvergunning hadden ontvangen. Zijzelf viel echter in het nieuwe strengere beleid, en werd niet toegelaten. Onverteerbaar, aldus Kleene.

In de voorstelling komt datzelfde meisje ook voor, maar er wordt niet verteld dat zij, het slachtoffer van een aanslag, als enige van haar familie niet wordt toegelaten. In In Exil krijgen we alleen haar leven in een asielzoekercentrum te zien. Daardoor ontbreekt diepgang of waarheidsvinding; er wordt slechts een verhaal getoond, waarbij je als kijker niet kunt opmaken of ze liegt of de waarheid spreekt. Er worden geen verbanden gelegd in de voorstelling, of zaken uitgediept, of nieuwe gezichtspunten getoond. In Exil vertelt vooral dat asielzoekers het zwaar hebben, en dat is precies de opvatting die de aanwezigen ook hebben – bij het nagesprek blijkt dat velen met asielzoekers werken, of minimaal een hekel hebben aan het beleid van Verdonk.

Moralistisch

Typerend voor het gevoel van de avond is een opmerking, al in het begin van het stuk gemaakt. Als de jongens omslaan met de boot vol gaten, zegt een acteur tegen het publiek: “Zo zouden we niet moeten reizen. Eigenlijk zou niemand zo moeten reizen”. Té expliciet, té moralistisch: laat dat de kijker zelf maar uitmaken. Inhoudelijk sprankelt In Exil zeker niet, maar toch houdt de voorstelling de aandacht voldoende vast. Vooral de vormgeving maakt het geheel interessant.

De voorstelling speelt nog tot en met 22 mei. Zie de site voor de complete speellijst.