Tirza stikt in de affectie van haar vader

Tirza is een even sobere als doeltreffende toneelversie van het boek van Arnon Grunberg. Een voorstelling die de toeschouwer bij de lurven grijpt en hem in volle vaart meesleurt naar het schrikwekkende einde.

Regisseur Johan Doesburg (Het Nationale Toneel) mag graag van literatuur theater maken: hij gebruikt iedereen van Céline tot Kellendonk voor zijn voorstellingen. Grunbergs Tirza hoort in dat rijtje thuis. Knap aan deze toneeltekst is dat hij nergens de houterigheid heeft van papieren literatuur, bewerker Sophie Kassies maakt er een volwaardig toneelstuk van. Vloeiend schakelt ze heen en weer tussen het eindexamenfeest voor Tirza, en al wat daaraan voorafging. Zo wordt stapje voor stapje duidelijk hoe het zover heeft kunnen komen met dit gezin.

Afslag gemist

Jörgen Hofmeester is de gefrustreerde vader van twee dochters. Een man met een keurig uiterlijk, compleet met lederen aktetas. Met zijn overdreven protectief gedrag heeft hij zijn oudste dochter al de deur uitgepest. De jongste, Tirza, knuffelt hij dood met zijn verstikkende affectie. Langzaam ontglipt hem alles: zijn huwelijk, zijn oudste dochter, zijn baan en zijn geld. En dan staat zijn jongste dochter ook nog op het punt uit te vliegen, nog wel met een vriendje met islamitische roots. Jörgen kan de nieuwe tijd niet bijbenen: ‘Ik heb ergens een afslag gemist’. Hij beweegt zich rustig in het kubusvormige raamwerk dat zijn huis symboliseert. Zodra hij die veilige omgeving verlaat, gaat het mis.

Kees Hulst zet een puntgave Jörgen Hofmeester neer: quasi-rationeel, maar tegelijkertijd neurotisch en overprotectief. Hij praat veel, maar luistert naar niemand. Hulst voorziet zijn personage van een heel arsenaal aan gezichten. Walgend tegenover zijn vrouw, bezorgd tegenover Tirza (Sophie van Winden), wantrouwig-geïnteresseerd tegenover de populaire economieleraar van zijn dochter. Het sterke vakmanschap van Hulst zit hem in kleine dingen: perfecte timing, op het goede moment een aarzeling, de juiste gelaatsuitdrukking tegenover het juiste personage.

Subtiel
Ariane Schluter maakt als de weergekeerde echtgenote een hele Werdegang van geile, cynische branieschopper tot angstige, warmbloedige moeder. Dit alles op de ijle klanken die Doesburgs vaste muzikale begeleider Harry de Winter produceert.

Resultaat is een fraaie, subtiele voorstelling die van incidentje naar incidentje naar het onvermijdelijk noodlottige einde voert.

Tirza is tot en met 12 juni op toernee door het land. Kijk op www.nationaletoneel.nl voor meer informatie over deze voorstelling.