Lange praatfilm vol tegeltjeswijsheden
Santa Barbara 1979. Vanuit een stereotoren is muziek van de Talking Heads te horen. Dorothea Fields voedt de vijftienjarige puber Jamie op. Haar man is jaren geleden met de noorderzon vertrokken. In het huis van moeder en zoon huurt fotografe Julie een kamer en is de bouwvakker, die veel verstand van auto’s heeft, continue aan het renoveren. Dorothea werkt, heeft al enkele jaren geen relatie meer en twijfelt of ze haar opgroeiende zoon voldoende levenslessen kan meegegeven. Ze roept de hulp in van Julie en vriendin Abbie. De bouwvakker is kind van de jaren zestig; hij kent elke feministische klassieker uit die tijd en is een wandelende encyclopedie van wijsheden die op een keukentegeltje passen.
Het eerste half uur van 20th Century Women is als een kennismaking met gewone mensen. Dorothea en Jamie leven langs elkaar heen en wisselen in de sporadische gesprekjes levenslessen uit. “Wondering if you’re happy, is a great shortcut to a depression”, voegt ze haar zoon toe. Tegen een vriendin zegt ze over de relatie met haar zoon: “I know him less every day”. Jamie spijbelt, experimenteert wat met drugs en is verder een aardig ventje. Natuurlijk zijn de zorgen bij moeder toch groot. Ze schakelt niet alleen vriendinnen in, ze gaat zelfs op onderzoek in het uitgaansmilieu van haar zoon.
Feministische klusjesman
Halverwege 20th Century Women is alles wel duidelijk. Moeder maakt zich zorgen, de vriendinnen hebben hun eigen problemen, de klusjesman is de enige echte feminist en Jamie komt er wel. Hij is typisch zo’n puber die veel aandacht krijgt van intimi. De bemoeienissen van de volwassenen zijn de korte route naar gesprekken over hun eigen malaise. En dat gebeurt in 20th Century Women telkens opnieuw. Moeder en vriendinnen emmeren eindeloos over de eigen sores en vergeten Jamie, die door het ontbreken van aandacht het leven van een normale, experimenterende puber leidt.
Regisseur Mike Mills debuteerde in 2001 met Paperboys, een verhaal van eenenveertig minuten over zes jongens die bij een krant betrokken zijn. 20th Century Women is zijn vijfde film. Na ruim een uur is het door Mills geschreven verhaal over de moeder die haar zoon alleen opvoedt verteld. Om het verhaal te verlengen, filmt Mills gebeurtenissen gewoon nog een keer. Dus neemt Jamie nogmaals de benen en moeder gaat in een andere danstent opnieuw op zoek naar puberale ervaringen.
De eerste muziek in de film is het nummer Don’t Worry About The Government van de Talking Heads. De vrouwenformatie The Raincoats is te horen en er komen foto’s langs van The Clash en Sex Pistols. De bouwvakker en moeder proberen zelfs even te dansen op de militante punkrock van Black Flag. Voor mensen die geïnteresseerd zijn in de muziek van de zeventiger en tachtiger jaren van de vorige eeuw, is het leuk om al die namen voorbij te zien komen. Mills graaft naar de nummers uit zijn eigen jeugd, maar essentieel voor het verhaal is het niet. Het is daarmee een wat karige invulling van de laatste twintig minuten.
Clitorale stimulatie
Alleen de lessen die Jamie krijgt over clitorale stimulatie bij het orgasme zijn meer dan dolkomisch. Misschien zijn ze wat voorspelbaar in een milieu met vrouwen die op zoek zijn naar een prins in een goede tweedehands auto en een bouwvakker die feministische lectuur propageert. Het maakt de grappen niet minder leuk.
Annette Benning speelt in 20th Centry Women een goede rol als moeder die een weg zoekt in de opvoeding van haar enige kind. Greta Gerwig (Abbie) en Elle Fanning (Julie) zijn overtuigend als vriendinnen die hun eigen sores hebben. Bouwvakker Billie Crudup is net zo goed met feministische wijsheden als met carburateurs van auto’s. Luka Jade Zumann blijft als zoon Jamie overeind. Zijn verbazing over alle zorg van de vrouwen die hem omringen heeft een zichtbaar komisch randje.
Schermutselingen
Een uur filmmateriaal is wat weinig voor een bioscoopfilm. Dus heeft regisseur Mike Mills, die ook verantwoordelijk is voor het script van 20th Century Women, er nog wat feministische literatuur, wat korte relatieschermutselingen, muzikale weetjes en nieuwsfeiten bij geschreven. Uiteindelijk komt het allemaal min of meer op de verwachte pootjes terecht. Dat is bijna een nieuwe tegeltjeswijsheid, maar als conclusie van deze relatiekomedie afdoende.
