Jong geleerd is jong gedaan

Mouton schrijft voor diverse Franstalige Belgische media en publiceerde eerder een boek over Guy Verhofstadt. Met zijn werk over Charles Michel neemt hij opnieuw een Belgische premier onder de loep. Over de man die met de Vlaams-nationalistische N-VA in zee ging en kordaat tegen de terroristische dreiging in zijn land optreedt valt dan ook genoeg te melden. Voor de Nederlandse lezer is daarbij echter te weinig achtergrondkennis gegeven.

Een jointje in Amsterdam

Charles Michel groeide op in een politiek geëngageerde familie: vader Louis was – en is – politiek actief en tegenwoordig is zijn broer Mathieu dat eveneens. Michel junior ging rechten studeren, waarbij hij ook een semester in Amsterdam verbleef en Nederlands leerde. De vraag van Mouton voel je al van mijlenver aankomen: of de eerste minister daar weleens een jointje heeft gerookt? Michel houdt het bij een lachend ‘geen antwoord’.

Al tijdens zijn studie rolde Michel de politiek in: met 18 jaar werd hij verkozen als  provincieraadslid. Vervolgens werd hij Kamerlid en op 24-jarige leeftijd minister van Binnenlandse Zaken in de Waalse regering. Maar dat Michel nog voor zijn veertigste aan het roer van de Belgische regering zou staan, zal zelfs hij niet hebben kunnen dromen.

Sinds oktober 2014 leidt hij de regering-Michel. Niet alleen is deze bijzonder omdat slechts één Waalse partij – de liberale Mouvement Réformateur van Michel – regeert in combinatie met drie Vlaamse partijen: Open Vld (Open Vlaamse Liberalen en Democraten), CD&V (Christen-Democratisch en Vlaams) en N-VA (Nieuw-Vlaamse Alliantie). Vooral de samenwerking met laatstgenoemde partij is omstreden. Michel riep vóór de verkiezingen nog dat zijn partij niet met de N-VA in zee zou gaan. Een verkeerde inschatting, verklaarde hij later. Het is typerend voor het pragmatisme van de premier, zoals uit het hele boek blijkt.

Zweedse coalitie

Charles Michel. Portret van een jeune premier is duidelijk voor een Belgisch publiek geschreven en daarom soms lastig te begrijpen voor Nederlanders. Zo zijn partijnamen voor de Belgische lezers vanzelfsprekend bekend, maar gaat met uitsluitend het noemen van de afkorting bij de meeste noorderburen slechts in de verte een bel rinkelen. Daarnaast strooit Mouton met behoorlijk veel namen, vaak zonder die personen te introduceren. ‘Grote’ namen als Elio Di Rupo en Didier Reynders zullen ook bij de gemiddelde Nederlander wel bekend zijn, maar veel andere politici die bij Belgische lezers geen toelichting behoeven, hebben dat bij een Nederlander wel nodig.

Datzelfde geldt voor de vele politieke crises die de Belgen de laatste jaren hadden. Deze zullen door Nederlanders niet volledig zijn vergeten, maar ze vereisen wel degelijk meer introductie dan voor de Belgische doelgroep. Ook de zogenaamde ‘Zweedse coalitie’, de Belgische benaming voor de huidige regering, had wel iets eerder mogen worden toegelicht. In het gehele boek struikel je over de term, maar pas op bladzijde 225 wordt uitgelegd dat het blauw voor de liberalen van de MR en Open Vld staat, het geel voor de N-VA en het kruis voor de christendemocraten van CD&V.

De verschillen tussen het Belgische en Nederlandse lezerspubliek komen niet alleen in de vereiste politieke achtergrondkennis naar voren. Op tekstueel gebied zijn ze ook aanwezig – zo zal de ‘mama’ van Michel in een Nederlands boek waarschijnlijk niet mogen ‘kankeren’. Cultureel onderscheid is er eveneens. Want stel je het volgende citaat maar eens in een boek van Nederlandse bodem voor:

Amélie is discreet en terughoudend. Ze brengt rust in het leven van de man die een ongelooflijke uitdaging is aangegaan door zijn intrek te nemen in de Wetstraat 16. Het is haar kalme zekerheid die hem toelaat zich happy te voelen bij deze beslissing vol risico’s. Een oase van rust in een liefdesleven dat niet altijd windstil was.

De eerste minister boft maar met zo’n vriendin.

Met tranen in de ogen

Een pluspunt aan het boek is dat Mouton veel relevante politici te spreken heeft gekregen. Zijn achtergrond als politiek journalist heeft daar ongetwijfeld bij geholpen. Hij lijkt echter zo trots op zijn citatenvangst, dat de lezer meer van quote naar quote geleid wordt, in plaats van een coherent verhaal te kunnen volgen. Dat de tekst niet altijd even soepel loopt, helpt daarbij evenmin. En hoewel Mouton ook heus politieke tegenstanders van Michel aan het woord laat, ontbreekt in het hele werk de afstand om de eventuele minpunten of misstappen van Michel goed te kunnen analyseren. In plaats daarvan laat Mouton Michel senior zich zaken

‘met vaderlijke trots’ of ‘met tranen in de ogen’ herinneren. Ook een toevoeging als ‘(legendarische) ontmoeting’ is onnodig en wekt irritatie op. Of zo’n afspraak van Michel daadwerkelijk legendarisch was, is niet aan Mouton. Iets minder (Belgische) betrokkenheid had het boek goed gedaan.

Dat alles is jammer, want het verhaal van Charles Michel en zijn politieke bliksemcarrière is beslist interessant. Maar met zijn jonge leeftijd in het achterhoofd zal er ongetwijfeld nog eens een biografie over hem verschijnen. Hopelijk een betere.