Huidige Nederland inspiratiebron voor mooi en spannend theater
In de flyer staat dat Gidsland van Nathan Vecht een komedie is over de Nederlandse identiteit. Je kan inderdaad behoorlijk lachen om de geestige teksten. Maar soms, vooral tegen het einde, overheerst de wanhoop in deze voorstelling. Gidsland toont vlijmscherp een aantal van de dilemma’s waar Nederland momenteel voor staat en die onoplosbaar lijken. Het is niet alleen een uitermate slim en geestig stuk, het is ook pijnlijk en uiteindelijk ontroerend.
Er was een tijd dat Nederlandse films en theaterstukken over eigen geschiedenis en cultuur vooral de Tweede Wereldoorlog en Nederlands-Indië als onderwerp hadden. Die tijd is voorbij. Niet alleen brengt het Nationale Theater het zeer goed ontvangen The Nation, Mugmetdegoudentand toert met Gidsland langs de theaters. Weliswaar met een stuk minder publiciteit en veel korter in lengte, maar niet met minder kwaliteit, integendeel.
Er is een kabinetscrisis gaande en een aantal politici zijn op een geheime plek met elkaar aan het proberen een vluchtelingenbeleidsnota in elkaar te draaien, die alle regeringspartners zal bevredigen. Een jonge hospitality-medewerkster komt langs om te vragen naar ieders wensen betreffende eten en drinken. In het daaropvolgende gesprek wordt duidelijk dat de politici vooral bezig zijn hun huid te redden. Ze hebben geen idee wat er onder de bevolking leeft, sterker, ze willen het liever niet weten, het is te lastig.
Rode draad
Deze discrepantie tussen machthebbers en gewone burgers is een rode draad door de hele voorstelling heen. We zijn steeds op andere plekken: het Amsterdamse medialandschap, Groningen en uiteindelijk een talkshow. Ilke Paddenburg speelt een aantal jonge vrouwen die dingen opmerken die anderen niet wensen te zien of zich niet kunnen veroorloven om te zien omdat hun hachje dan in gevaar komt of omdat het niet politiek correct is. Interessant is dat als Paddenburg als onderzoeksjournaliste kritiek heeft op een talkshow host, omdat die in een bepaalde belangrijke situatie debiele vragen stelde, zij te horen krijgt: ‘doe niet zo rechts’. Wrang is dat als ze zelf eindelijk een talkshow leidt, iets waar ze vurig voor heeft gelobbyd, ze het er niet beter vanaf brengt.
Het meest aangrijpend is een Groningse vrouw, een prachtige rol van Anniek Pheifer, die al jaren vecht met de NAM omdat haar huis in elkaar dreigt te storten wegens alle aardbevingen, die door de olieboringen zijn veroorzaakt. Aanvankelijk is ze weliswaar kwaad en wanhopig, maar ook goedwillend en sociaal voelend. Als echter blijkt dat er steeds minder van het Groningen zoals ze het kent overblijft, wordt het haar te veel.
Ontroerend
Aan het einde is er dan de talkshow die totaal uit de hand loopt en waarvan je zou willen dat zoiets in het echt gebeurt. Een burger die krachtig om uitleg vraagt en slappe nietszeggende antwoorden niet pikt en een politicus die uiteindelijk durft te zeggen: ‘ik weet het niet’. Toevallig was er van de week een aflevering van DWDD waarin gediscussieerd werd over de staat van het huidige Nederland. Een van de jongste gasten zei dat hij niet geloofde dat we voor oplossingen bij de politiek moeten zijn, dat die machteloos is. Het is iets waar ik aan moet denken terwijl ik naar Gidsland kijk.
Er wordt geweldig gespeeld door alle vier acteurs, naast Paddenburg en Pheifer, ook Xander van Vledder en Guy Clemens. Aan het einde zingt Van Vledder op prachtige wijze een ontroerend Limburgs lied. Zou het kunnen zijn dat we wel degelijk een Nederlandse identiteit hebben als we durven? Of is die gedachte ook te rechts? Hoe dan ook, het blijkt absoluut waar te zijn dat moeilijke tijden vruchtbaar zijn: ze leveren erg mooi theater op.
