De Freudjes zijn komisch, scherp en herkenbaar

Het decor van De Freudjes, geen familie is een semi-abstract vormgegeven woonkamer met een trap naar boven, alwaar moeder Freud in bed ligt. De meubelstukken stralen iets rommeligs en achteloos uit; een sfeer die wellicht kenmerkend is voor veel Nederlandse woonkamers. In dezelfde soort onopvallende stijl zijn de drie zussen gekleed; degelijk, misschien ietwat truttig, maar verder ‘gewoon, normaal’. Hun persoonlijkheden zijn ook herkenbaar. Mugmetdegoudentand karakteriseert Mathilde (Lineke Rijxman), Anna (Ariane Schluter) en Renée (Karina Smulders) als respectievelijk ‘Reddende Helper’, ‘Drama-Queen’ en ‘Workaholic’. Alle drie de actrices overtuigen; ze zijn consequent en brengen de scherpe, humoristische oneliners met verve.

Komische botsingen

Mathilde en Anna hebben hun jongste zus Renée opgeroepen om naar huis te komen. De reden: hun moeder heeft niet lang meer. Mathilde werkt al een hele tijd hard om alle mantelzorgtaken piekfijn uit te voeren. Hierdoor zijn haar eigen behoeften ondergesneeuwd geraakt. Ze heeft daarom regelmatig neurotische uitbarstinkjes. Zo maant ze af en toe met ‘geweld’ een ander personage tot stilte. Ze gooit bijvoorbeeld met opzet gloeiende thee over iemand heen of douwt ineens een heet borrelhapje in iemands mond.

Anna heeft zichzelf toen haar man Hector haar verliet – niet voor zomaar een andere vrouw, nee, voor ‘een jongere versie van zichzelf’ – ook nog aan Mathilde vastgeklampt. Ze grijpt elk moment aan om in de schijnwerpers te zetten hoe ontzettend zielig ze is. Daar slaat ze grote glazen wijn bij achterover. Het beginbeeld bestaat dus uit een clash tussen een neuroot en een aandachttrekker – en het zet zo meteen de humorvolle toon die de voorstelling grotendeels zal vasthouden.

Dol gesprek

Dan staat Renée voor de deur. Ook zij zit in de stress. Haar geldingsdrang zorgt ervoor dat ze haar werk geen moment kan loslaten. Al snel blijkt dat Mathilde en Anna hun zusje niet hebben laten opdraven omdat hun moeder binnenkort zal sterven. In plaats daarvan wilden ze graag dat Renée ook eens aandacht zou besteden aan de situatie. Natuurlijk kan Renée dat niet waarderen. Toch blijft ze hangen. De zussen raken in een vaak dol gesprek over de situatie, over hun eigen sores, en uiteindelijk ook over hun relaties tot elkaar. Ze concluderen dat ze allemaal gewoon graag hebben dat er iemand voor ze zorgt en van ze houdt. ‘Wat te doen met moeder?’ blijft ook een belangrijk thema. Steeds komt deze vraag terug. Had moeder het nou wel gehad met leven? Wilde ze euthanasie? Was het zo erg nog niet? Het is een zwaar thema dat luchtig wordt gebracht.

Dat is ook de achilleshiel van deze voorstelling: doordat veelal de komedie wordt benadrukt, is het soms lastig om helemaal mee te gaan met de tragische elementen van het verhaal. De typetjes staan, maar doordat het typetjes zijn en ze dus een bepaalde oppervlakkigheid behouden, is het niet altijd makkelijk om met ze mee te leven als ze écht omvallen van ellende. Daarvoor hebben we al te veel gelachen om de eerdere narigheid. Desalniettemin schetst Mugmetdegoudentand met De Freudjes, geen familie over het algemeen een scherp en herkenbaar (familie)beeld in een humoristische sfeer.