Watchmen

De Watchmen is een groep superhelden die in de VS tegen de misdaad vecht, ten tijde van de Koude Oorlog. Geïnspireerd door een eerdere groep helden die zich de Minutemen noemden en die als burgerwacht ten strijde trok tegen de criminaliteit, vechten de Watchmen om Amerikaanse waarden in het binnen- en het buitenland te verdedigen.

De film begint in de jaren tachtig nadat er een wet is aangenomen die de helden verbiedt om in het openbaar op te treden. President Nixon is aan de macht en de wereld is in de greep van een mogelijke atoomoorlog. Een lid van de Watchmen, The Comedian, wordt in de openingsscène vermoord. Na de moord zoekt de verbitterde held Rorschach, die een masker draagt met steeds veranderende Rorschachvlekken, naar aanwijzingen. Hij probeert de resterende Watchmen die zich hebben geschikt in een alledaags bestaan te waarschuwen. Naast Rorschach zijn er Nite Owl, de rijke zakenman Adrian Veidt die ooit eens de held Ozymandias was, en de sensuele Silk Spectre die op een geheime militaire basis samenwoont met de enige bovennatuurlijke superheld van het gezelschap, Dr. Manhattan.

Gaandeweg wordt duidelijk dat de moord op The Comedian een deel vormt van een groter complot dat samenvalt met een groeiende internationale crisis als de Russen Afghanistan binnenvallen. De film hanteert, naast deze verhaallijn, flashbacks waarmee de levensgeschiedenissen van de superhelden worden getoond en hoe ze worden ingezet in de Vietnamoorlog.

Anti-superhelden

Alan Moore wilde met Watchmen de conventies van het stripmedium doorbreken door het archetype van de superheld ter discussie te stellen. Moore ging daarbij zover om bepaalde superhelden af te schilderen als rechtse ordefanaten met fascistoïde trekjes, of als kwetsbare aan identiteitsproblemen lijdende individuen die zich verschuilen achter het masker van gerechtigheid. De vraag die Watchmen uiteindelijk stelt is in hoeverre superhelden nodig zijn als zij uiteindelijk zelf worden wat zij bestrijden. De strip richt zijn pijlen ook op de VS ten tijde van de Koude Oorlog. Iets wat Moore al had behandeld in zijn obscure documentairestrip Shadowplay waarin de rol van de CIA in staatsgrepen en politieke moorden werd beschreven.

Daarmee is Moores heldenuniversum in vergelijking met de geruststellende moraal van bijvoorbeeld The Dark Knight verknipter. Waar het systeem in The Dark Knight in de vorm van de miljonair Bruce Wayne symbool staat voor de goedwillendheid van het Amerikaanse kapitalisme is in Watchmen de sfeer overheersend paranoïde, gevoed door de alomvattende invloed van het militair-industrieel complex.

Gemiste kans

Deze thema’s zouden op zijn minst een boeiende film moeten opleveren, maar helaas is Zack Snyders bewerking te conventioneel om recht te doen aan Moores ambitieuze strip. Snyder heeft zich in zijn verfilming trouw aan de door Dave Gibbons getekende strippanelen gehouden, maar visueel is de film vrij tam. De effecten zijn in vergelijking met wat Hollywood nu te bieden heeft verre van adembenemend en de slow motion vechtscènes – die in Snyders bewerking van Frank Millers 300 nog enigszins krachtig overkwamen – zijn hier ontdaan van hun impact.

Snyder pikt de subversieve en kritische aspecten van de strip maar ten dele op. Zo is de titelsequentie – waarin Snyder belangrijke gebeurtenissen uit de twintigste eeuw toont, maar dan vanuit het alternatieve perspectief van de Watchmen – erg satirisch en vermakelijk. Snyder gebruikt daarbij Bob Dylans ‘The Times They Are A-Changin’ als achtergrondmuziek bij scènes die parodieën zijn op bekende schilderijen en foto’s.

Over het algemeen is Snyder niet verrassend in zijn uitwerking van het oorspronkelijke verhaal, en hij wordt daarbij ook niet geholpen door de ongeïnspireerd overkomende cast. De focus ligt op de twee minst interessante personages Silk Spectre en Nite Owl die het verhaal voorzien van een romantisch subplot. Deze helden worden op een lege wijze vertolkt door actrice Malin Akerman en Patrick Wilson (Hard Candy, Little Children). Het overige acteerwerk is oppervlakkig met als uitzondering Jackie Earle Haley als Rorschach en Billy Crudup als de wetenschapper die verandert in Dr. Manhattan. Snyder hanteert daarnaast teveel filmische clichés en een te aanwezige soundtrack om te imponeren. In een scène die zich afspeelt ten tijde van de Vietnamoorlog is op geheel voorspelbare wijze Wagners Walkurenrit als achtergrondmuziek te horen.

De film is vooral een gemiste kans om de duizelingwekkende complexiteit van de strip te verbeelden. Waar Moore in zijn strip superhelden ziet als realistische personages die geloven in een gevaarlijke en bijna fascistische illusie, kan Snyder het niet laten om terug te vallen op de conventies die Moore juist ter discussie wil stellen.