Napoléon

Al in het eerste kwartier zie je waar het geld aan op is gegaan: talloze kostuums en zorgvuldig gedecoreerde sets, lokaties als kasteeltuinen, paleizen en buitenhuizen en John Malkovich, Isabella Rosselini en Gérard Dépardieu. De grote namen en uitbundige sets hebben waarschijnlijk zoveel gekost dat er geen budget meer was voor fatsoenlijke belichting, computereffecten, een goede scriptschrijver en een betere regisseur.

Geen geel

Voila: in één alinea alle voor- en nadelen opgesomd. Op zich ziet het er prachtig uit. De kostuums zijn weergaloos. Wie het schilderij van de kroning van Napoléon bestudeert en de film bekijkt, ziet de kleding precies gekopieerd (Leuk ook trouwens dat dat schilderij ook een klein rolletje in de film heeft). De kastelen en paleizen en uitgestrekte tuinen zijn allemaal echt: ik geloof zelfs dat ik een van de zalen van Versailles herkende. Het maakt de beelden rijk. Voeg daarbij de bij vlagen verrassende camerastandpunten en een inventieve montage en het project Napoleon lijkt niet meer stuk te kunnen.
Maar al die pracht en praal wordt teniet gedaan door een zielige belichting die hoegenaamd niets tot zijn recht laat komen. Alles wordt een grauwe eenheid, zonder ergens een accent. De kleuren zijn de hele film door buitengewoon flets en blauwig, alsof iemand het knopje kleurverzadiging op minimaal heeft gezet en allergisch was voor de kleur geel.

Sneeuwbeeld

Helemaal vreselijk wordt het wanneer de computer eraan te pas moet komen. Zwevende piramiden in de Marokkaanse woestijn moeten op Egypte lijken en wanneer Napoléon ternauwernood een kanonskogel kan ontwijken lijkt het wel een cartoon. Moskou is gewoon in een boerendorpje gefilmd, met op de achtergrond een grote foto van het Rode Plein. Maar het ergste is wel de sneeuw in Rusland. Stel je een zonnige dag voor, waar je vervolgens alle vormen van (alweer) geel uitfiltert en extra contrasten aanbrengt. Door de reflecterende zonnestralen lijkt het gras een beetje op sneeuw, en door de afwezigheid van geel ziet iedereen er blauw (en dus koud?) uit, maar niet te koud, want ze worden ook nog fel beschenen door de zon. Laat vervolgens wat sneeuwvlokjes op het celluloid vallen en het resultaat is vergelijkbaar met een televisiezender die niet helemaal goed is afgestemd.

Bevroren shot

Kunnen de acteurs die abominabele beelden dan nog redden? Het had gekund, maar geen enkele acteur lijkt zich te haasten of te forceren. Regisseur David Grubin heeft ze niet echt achter de vodden gezeten. Zinnen worden opgelezen met een ontstellende leegheid. De dialoogschrijver heeft ook niet meegeholpen: “Wee jou en wee mij voor deze lage daad.”
De hoofdrol wordt vertolkt door Christian Clavier, in eigen land bekend als Astérix uit de gelijknamige film. Een komiek dus, maar zijn onbetekenende vertolking van Napoléon maakt me warm noch koud. Er zit niets in. Het lijkt me veelzeggend genoeg dat een close-up van Napoléon die naar de verschrikkingen van het slagveld staart, een bevroren shot is. Blijkbaar kan Clavier niet lang genoeg staren, en al helemaal niet met emotie erin.
Op Isabella Rosselini is weinig tot niets aan te merken, behalve dan dat ze er bij vlagen onweerstaanbaar uitziet, maar nog veel vaker oud, gerimpeld en aan de forse kant, wat Napoléons vrouw Josephine niet ten goede komt. John Malkovich is eveneens lelijk in zijn rol van buitenlandminister en opperkamerheer Talleyrand. Hij speelt een morsige en kreupele versie van Valmont (uit Dangerous Liaisons) en lijkt zich allesbehalve in te spannen voor zijn acteerwerk.

Allegaartje

Maar misschien ligt het niet aan de acteurs. Het script is namelijk ook niet al te best. De drie uur die Napoleon duurt is een allegaartje van veldslagen die aanloop noch afloop hebben. Informatie omtrent oorzaken en gevolgen van bepaalde handelingen krijgt de kijker niet of nauwelijks. Napoleon is vooral een globale schets van het leven van Napoléon vanaf zijn acties als generaal. Zijn jeugd en moeizame carrière als krijgsman komen niet aan bod, behalve in een paar dromen aan het eind. Het is dan al te laat. Napoléon is geen interessante figuur. Zijn karakter is net zo leeg als dat van de eerste de beste figurant.

Rijtje jaartallen

Een film over Napoléon is alleen interessant wanneer de kijker leert waarom allerlei dingen gebeuren en waarom hij iets deed. De geschiedenis houdt zich steeds minder bezig met wat er gebeurde en hoe, maar wel met de oorzaken en gevolgen ervan. Dát maakt geschiedenis interessant, niet het stampen van jaartallen. Napoléon is te vergelijken met zo’n rijtje jaartallen: droog, inhoudsloos en globaal en je leert er niets van.

Voor de echte liefhebbers is Napoleon ook te koop als dubbel-dvd met daarop de zes uur durende (!) versie van de miniserie.