Film / Films

Metafysica in la bella Italia

recensie: Heaven

Een door het lot (of toeval) gedreven tocht van twee geliefden uit de hel van Turijn – via het vagevuur – naar de hemel van Toscane. Van een spannende thriller naar een dromerig liefdesverhaal. De vaandeldrager van de Duitse cinema Tom Tykwer opende dit jaar het filmfestival van Berlijn met een trilogie vol metafysische thema’s Heaven.

~

Philippa (Cate Blanchett) wikkelt een handzame tijdbom in een badstoffen handdoek in haar Turijnse appartement. Het verpakte explosief glijdt soepel in haar tas. Jas aan, nog even raakt ze met haar hand het verveloze gedeelte van de deurpost aan. Ze stapt kordaat naar buiten, zonnebril op, door de mensenmassa heen, vastberaden op weg naar een met spiegelglas omhuld kantoorgebouw. Een machtige bankier met banden in het drugsmilieu (en connecties bij de carabinieri) is haar doelwit.
Een moment later wordt ze van haar bed gelicht en ondervraagd door carabinieri die haar verhaal over de inmiddels door haar gepleegde aanslag niet willen geloven. De tolk Filippo (Giovanni Ribisi) gelooft haar echter wel en bedenkt – gedreven door liefde voor haar – een ingenieus plan om haar te redden.

Hollywood-acteurs

Heaven is voor de regisseur Tykwer zijn eerste Engelstalige film. Naast het feit dat voor de opnames werd afgereisd naar Italië, kon Tykwer dit keer beschikken over een paar Hollywood-acteurs. In de film The Gift (2000) speelden Cate Blanchett en Giovanni Ribisi al eerder samen, en net als in laatstgenoemde film is Blanchett degene die Heaven voor een groot deel draagt: ze zet de ontwikkeling die ze in de film maakt met overtuiging neer. Ribisi komt af en toe te eendimensionaal-sullig over, waardoor met name het meer emotioneel geladen tweede gedeelte van de film wat minder goed tot zijn recht komt.

~

Het grootste gedeelte van het driedelige script werd geschreven door in de 1996 overleden Krzysztof Kieslowski en zijn co-scenarist Krzysztof Piesiewicz. Deze laatste zou, in plaats van het scenario te gunnen aan een Poolse regisseur van de nieuwe generatie, voor het geld van de Westerse filmindustrie zijn gevallen. Hoe het ook zij, Tom Tykwer en zijn vaste cinematograaf Frank Griebe hebben geen heiligschennis gepleegd: Heaven sluit naadloos aan bij het oeuvre van Kieslowski (bestaande uit onder meer de bekende Bleu-Blanc-Rouge-trilogie) waarin serieuze thema’s als schuld, boete en het (nood)lot geregeld voorkomen. Zware kost misschien, maar na het einde – dat mij deed denken aan het slot van het verfilmde boek van Tim Krabbé Het Gouden Ei – is Heaven ook wat lichter op te vatten. Heaven is bovendien gevuld met prachtige beelden van onder meer het glooiende hemelse Toscaanse landschap. Kortom, een Kieslowski-getrouwe productie.

Tykweriaans stempeltje

Maar Tykwer heeft ook zijn eigen stempel op de film gedrukt. De shots van Turijn vanuit de lucht en de spannende tikkende-tijdbom-sequentie in het begin deden denken aan zijn videoclipachtige film Lola Rennt (1998), terwijl we de lome wijze van filmen in het meer romantische laatste gedeelte van de film kennen uit Tykwers films Winterschläfer (1997) en Der Krieger und Die Kaiserin (2000). Verder nam Tykwer, naast componist Arvo Pärt, een klein deel van de soundtrack voor zijn rekening.

De door andermans script geknechte Tykwer heeft met Heaven een betekenisvolle kwaliteitsfilm afgeleverd. Een oprecht postuum eerbetoon aan Kieslowski.