Het leven op een scherm

Mason (Ellar Coltrane) is een normale jongen met gescheiden ouders (Patricia Arquette en Ethan Hawke) en een oudere zus (Lorelei Linklater). Boyhood volgt het leven van Mason en zijn familie van zijn 6e tot zijn 18e levensjaar: de basisschool tot de universiteit.8

12 jaar

Regisseur Richard Linklater (Before Sunrise) onderging met Boyhood een uniek project: in een periode van 12 jaar filmde hij elk jaar een klein stukje van de film. Zo zien wij de acteurs voor onze ogen opgroeien en wordt een unieke kijk op het gezin gecreëerd. We volgen Mason terwijl hij langs verschillende levensgebeurtenissen gaat: blij en verdrietig; mijlpalen en alledaagse zaken. Een overkoepelend verhaal blijft hierbij achterwege. Veel scènes functioneren zonder verwijzing naar of verbinding met elkaar. Zo lijkt de film op het eerste gezicht een willekeurige lappendeken, maar een piekfijne directie zorgt ervoor dat elke scène – hoe uiteenlopend de toon of het onderwerp ook is – uiteindelijk hetzelfde doel voor ogen heeft. Zo wordt shot na shot een immense emotionele impact opgebouwd die na het kijken niets minder dan overweldigend is.

Dat wil overigens niet zeggen dat alles perfect is opgezet. Elke scène weet iets interessants te brengen, maar zet dat niet altijd genoeg door om relevantie uit te dragen. Tientallen subplots worden genoemd of geïntroduceerd, maar vrijwel geen ervan wordt nagejaagd. Dit kan van twee kanten worden gezien: als een flink irritatiepunt in een film die een verhaal probeert te vertellen of als een unieke vertelvorm van een film die juist geen verhaal heeft.

Uniek alledaags

Boyhood breekt op meer punten met de vertelmanier die we van familiedramedy’s gewend zijn. Zo zijn de personages doodgewoon. Het zijn mensen waar niets uitzonderlijks aan is en die dingen meemaken die – hoe emotioneel ze soms ook zijn – duizenden anderen op dezelfde manier zijn overkomen. Het zijn mensen die hun goede en slechte kanten hebben en mensen die in de loop van hun leven veranderen. Uiteindelijk zal iedereen wel ergens in Boyhood een deel van zijn of haar eigen jeugd / leven ontdekken. Opnieuw kun je je afvragen of dit een verhaal is dat nooit duidelijk maakt waarom het verteld moet worden of dat het een eerlijk en realistisch beeld geeft van een opgroeiend gezin in Amerika.

Boyhood is een film die rammelt aan alle kanten OF een film waar alles uitzonderlijk ingenieus in elkaar steekt. Persoonlijk neig ik naar het tweede. Het acteerwerk (vooral van Coltrane) is fantastisch en voelt natuurlijk aan (wat het in zekere zin ook was), zelfs als het in enkele bijrollen, waaronder Lorelei (dochter van de regisseur) af en toe wat inzakt. Linklater maakt gebruik van een sobere montage zonder stijlfiguren, filmische trucjes of bijzondere scèneovergangen (wat de wisseling tussen verschillende jaren soms wat onduidelijk maakt; o.a. actualiteit en popmuziek worden ingezet om het volgende jaar aan te duiden). Hij vermijdt clichématige plotpunten en weigert te romantiseren. Alles werkt ingenieus samen en scène na scène werken op het publiek in tot uiteindelijk de realisatie toeslaat: wij kijken niet meer naar een film; dit is het leven op een scherm.