Sfeervolle weergave van mysterieuze horror

Door het mysterie stijlvol weer te geven weet regisseur Nick Murphy de spanning geleidelijk op te bouwen. Maar door de overhaaste climax wordt die spanning wel enigszins teniet gedaan.

The Awakening is de eerste speelfilm van Nick Murphy, die tot voor kort hoofdzakelijk Britse televisiedocumentaires regisseerde. In het Engeland van na de Eerste Wereldoorlog ontmaskert paranormaal onderzoekster en auteur Florence Cathcart (Rebecca Hall) ogenschijnlijk paranormale praktijken. Op verzoek van docent Robert Mallory (Dominic West) brengt ze een bezoek aan een jongensinternaat om de dood van één van de leerlingen te onderzoeken, die samen lijkt te hangen met de ronddwalende geest van een kind. Ondanks Cathcarts nuchtere houding is het mysterieuze voorval niet zo eenvoudig wetenschappelijk te verklaren en haar zoektocht wordt uiteindelijk zelfs persoonlijk.

Historische horror
Op het eerste gezicht oogt The Awakening als een doorsnee horrorfilm. Het verhaal speelt zich af tijdens een gure winter in een oud en afgelegen gebouw met verborgen ruimtes, krakende trappen en piepende deuren. Dat deze karakteristieken niet hinderlijk zijn, is te danken aan Murphy’s keuze om de periode na de Eerste Wereldoorlog als uitgangspunt te nemen. Deze wrede tijd leent zich immers goed voor het bestaan van geesten, zo vertelt de quote uit Cathcarts boek Seeing Through Ghosts in de eerste scène. Murphy maakt indruk met zijn authentieke weergave van deze atmosfeer. Origineel is vooral Cathcarts gebruik van wetenschappelijke instrumenten – zoals poeders, fotoapparatuur en zilveren windwijzers – gedurende haar paranormaal onderzoek.

Het meest opmerkelijke rekwisiet in The Awakening is een ouderwets poppenhuis, dat als motief in het verhaal dienst doet. Keer op keer komt Cathcart in een kamer terecht waar ze wordt geconfronteerd met een poppenhuis in de vorm van het jongensinternaat. Het poppenhuis, dat van oorsprong onschuldig kinderspel symboliseert, functioneert hier als een angstaanjagende voorspeller van de aanstaande horror. Bovendien speelt het een cruciale rol in Cathcarts bewustwording van haar eigen verschrikking, waar de kijker door het overtuigende acteerspel van Rebecca Hall stap voor stap deelgenoot van wordt gemaakt.

Ongecontroleerde ontknoping
Het meeslepende tempo van de gebeurtenissen in The Awakening maakt de spanning werkelijk voelbaar. Deze komt tot stand door de trage cinematografie, waarin shots van lange duur overheersen, en wordt versterkt door de indringende muziek. Maar Murphy is niet in staat die spanning tot het einde te handhaven. De ontknoping voltrekt zich namelijk in een te hoog tempo, waardoor de impact vermindert en de beklemming als sneeuw voor de zon verdwijnt. Wat overblijft, is een gevoel van verwarring; niet alleen vanwege het dubbelzinnige einde, maar vooral wegens de ongecontroleerde opeenvolging van scènes in het slot.

In The Awakening maken de voor de hand liggende elementen plaats voor een mysterieuze zoektocht, die uiteindelijk leidt tot een emotionele achtbaan. Ondanks de overhaaste climax is Murphy’s speelfilmdebuut de moeite waard door de sfeervolle weergave van het psychologische mysterie.