Verleiding en melancholie in een Duits bordeel

Weg van de hijgerige media en de over-elkaar-heen-vallende filmfranchises van dit najaar is er gelukkig nog steeds plaats voor tijdloze cinema. De met prijzen overladen regisseur Stelling weet met zijn nieuwe film weer een grote groep critici aan zich te binden. Op het NFF oogstte de film al grote waardering en vanaf deze week vindt de film de weg naar het grote publiek.

Universeel verhaal
Met Het meisje en de dood raakt Stelling het hart van zijn grote groep Oost-Europese liefhebbers. Geïnspireerd op Poesjkin en Tsjechov trakteert hij het publiek op een uitgesponnen verhaal van verleiding en melancholie. De titel laat er geen misverstand over bestaan; het publiek krijgt twee uur lang de strijd van de jongen voor zijn geliefde te zien. Stelling schreef een universeel verhaal dat zich leent voor een teruggang naar de klassieke filmregels.

De film toont de onmogelijke liefdesepisode die de jonge arts Nicolai (Russisch acteur Leonid Bichevin) meemaakt in een hotel/bordeel. Op latere leeftijd begeeft de arts (gespeeld door de bekende Russische acteur Sergey Makovetskiy) zich terug naar slot Tannenfeld, dichtbij Leipzig, om daar zijn jeugd en de bijbehorende tragiek te herbeleven. Zijn bezoek aan Tannenfeld brengt een vergane tijd van de sociale structuren begin van de twintigste eeuw levendig in herinnering.

De beweging van liefde
Op doorreis naar Parijs voor zijn studie belandt de jonge Nicolai in een hotel in Duitsland. Daar heeft hij een passionele ontmoeting met de courtisane Elise (onze eigen Sylvia Hoeks). Zij is echter al geclaimd door de graaf (Duitse komiek Dieter Hallervorden). Niet echt een graaf, maar evengoed een oude man met veel trots en geld. De jeugdige energie van Nicolai trotseert voor even de ongeschreven wetten van Tannenfeld, maar wordt terug op zijn plaats gezet door de realiteit van geld en macht. De rebelse Nicolai zal echter terugkeren om zich te revancheren op de ouderdom.

Stelling regisseert in bewegingen. De beweging van de liefde tussen de hoofdkarakters krijgt in het hele lichaam uiting. Karakters kruipen bijna letterlijk naar elkaar toe, er is geen enkele subtiliteit in Nicolai’s passie voor Elise, noch in de afhankelijkheid van de vrouwen in het hotel voor de graaf. Leven en vernedering, hoop en dood zijn tegen elkaar opruiende krachten. Tijdloze obstakels versperren de weg naar de onschuldige liefde. Wat overblijft is de melancholie van wat tussen alle beroerdheid zo prachtig was.  

Individualistische benadering

De film zou ook wel als fysiek theater op film getypeerd kunnen worden. De acteertechniek die innerlijke actie gebruikt vraagt van de acteurs dat ze hun emoties bijna tastbaar maken. Het zorgt ervoor dat absurdistische toeval in het spel de ruimte krijgt. Hotel Tannenfeld zit boordevol met eigengereide personages. Het zijn archetypen die zich in alle kleuren mogen uitvergroten. De fysieke basis van Stellings manier van regisseren heeft dit als natuurlijk gevolg. Net als in eerdere films weet Stelling ook in Het meisje en de dood de uitvergrote emotionaliteit met verve te brengen.

Wars van realisme dat de middenmoot van de filmwereld heeft grootgemaakt, is Stelling resoluut in zijn individualistische stijl. Ondanks de klassieke benadering van het filmwerk blijft Het meisje en de dood een levendig verhaal. De film ademt zowel een exotische kracht door de Russische inbreng maar de regievoering is tegelijk ook heel Nederlands. Het is een film bol van verlangen maar ook directheid. Een combinatie die de film tot een Nederlandse klassieker maakt.