Film / Films

Grootse dvd-box voor groot komiek

recensie: Harold Lloyd - The Definitive Collection

.

Samen met Charlie Chaplin en Buster Keaton wordt Harold Lloyd (1893-1971) gerekend tot de grootste komieken uit het tijdperk van de zwijgende film. Een imposante box met maar liefst tien dvd’s, ruim 31 uur materiaal (waaronder heel veel extra’s) geeft een goed – zij het niet volledig – beeld van carrière, oeuvre en leven van de komiek die het bekendst werd als het met bril en hoed getooide personage.

Scène uit <i>Safety Last</i>
Scène uit Safety Last

Een man pakt een brandende bom, en steekt daarmee zijn sigaar aan. Achteloos houdt hij het explosief, waarvan de brandende lont steekt verder slinkt, in zijn hand terwijl hij geniet van zijn rokertje. Te laat komt hij erachter wat hij werkelijk in handen heeft, en de bom ontploft. Het klinkt als een klassieke slapstickgrap, maar het is Harold Lloyd echt overkomen. Hij dacht op de filmset in 1919 een nepexplosief in handen te hebben, maar het was een echte; het kostte de komiek uiteindelijk een paar vingerkootjes. Het is verbazingwekkend dat de man die bekend werd om zijn halsbrekende capriolen, dat dus deed zonder al zijn vingers.

Het is een van de anekdotes die voorbij komen op de bonusschijf van de dvd-box Harold Lloyd: The Definitive Collection. Het is aan te raden te beginnen met deze dvd, want hierdoor krijg je een beter inzicht in leven en werk van Lloyd. Overigens wordt door de introductie van filmcriticus Leonard Maltin ook duidelijk dat op deze Europese versie ten opzichte van de Amerikaanse een aantal onderdelen zijn gesneuveld, zoals een tijdlijn die op de computer bekeken kan worden en een collectie 3D-foto’s van de hand van Lloyd. Er blijven niettemin genoeg extra’s over om meer te weten te komen over deze filmpionier.

Alledaags type

Scène uit <i>The Kid Brother</i>
Scène uit The Kid Brother

Harold Clayton Lloyd wordt in Nebraska geboren en verhuist later – met dank aan een schadevergoeding die zijn vader krijgt als gevolg van een ongeluk – naar Californië. Lloyd, die van kinds af aan op het toneel staat, krijgt al snel kleine rolletjes in films. Hier leert hij medefigurant Hal Roach kennen, die een eigen productiemaatschappij opricht waarvan Lloyd een van de succesvolste komieken wordt. Hier ontwikkelt hij het personage Lonesome Luke, dat – zo geeft hij zelf toe – wel heel erg gemodelleerd is op de zwerver waar Chaplin successen mee viert. Vanaf 1917 wordt die vervangen door het personage met de zwarte hoornen bril en (stro)hoed die voortdurend tegenslagen moet zien te overwinnen; een alledaags type waarmee het publiek zich makkelijk kan identificeren. Lloyd wordt immens populair, en dat komt mede doordat hij spectaculaire en baanbrekende stunts combineert met ogenschijnlijk simpele, maar niettemin inventieve slapstick.

Scène uit <i>Welcome Danger</i>
Scène uit Welcome Danger

Vanaf 1921 richt Lloyd zich alleen nog maar op avondvullende speelfilms waarin slapstick wordt gecombineerd met meer aandacht voor het personage. Samen met Chaplin is hij hierin een voorloper. Het levert klassiekers op als Safety Last (1923) en The Kid Brother (1927); films die de tand des tijds meer dan doorstaan hebben, ook nu nog op de lachspieren werken en ontzag opwekken met hun inventiviteit. Als hij tijdens opnames voor zijn volgende film Welcome Danger uit 1929 (Lloyd en Roach zijn dan inmiddels al een paar jaar uit elkaar) een geluidsfilm ziet èn hoort, besluit hij zijn dan nog zwijgende film van geluid te voorzien. Helemaal geslaagd is dat niet te noemen: sommige scènes zijn wel heel erg overduidelijk achteraf van geluid voorzien, en het tempo is zodanig omloog geschroefd dat de film met een speelduur van bijna twee uur wel een erg lange zit wordt. Het is duidelijk nog wennen aan het vernieuwde medium. Hoewel hij hierna (met wisselend succes) nog meerdere geluidsfilms maakt wordt zijn productie steeds minder, en lijkt er met de komst van de Grote Depressie minder behoefte aan het type films dat Lloyd maakt.

Imposante box

Naast alle langere films van Lloyd staan er ook nog vele korte films en een overvloed aan extra’s op deze box. Een aantal films wordt begeleidt door audiocommentaar van onder andere Leonard Maltin, Richard Correll (conservator van Lloyds films) en dochter Suzanne Lloyd, die even verhelderend als vermakelijk zijn. De oudste film in deze box is afkomstig uit 1919 en de beeldkwaliteit is over het algemeen goed. Dat alle films aanwezig zijn is iets wat voor producties uit deze periode verre van vanzelfsprekend is. Wat hierin heeft geholpen is dat Lloyd de negatieven van al zijn werk zelf bezat en er zuinig op was. Daarom is het ook vreemd dat zijn vroege werk, waaronder de Lonesome Luke-films, niet aan bod komt. Zijn deze definitief verloren gegaan bij een brand waaraan in een commentaar kort wordt gerefereerd? Het is gissen. Al grasduinend door de box rijst bovendien de vraag of er een gedachte zit achter de volgorde en combinatie van films zoals ze gepresenteerd worden. Het zijn eigenlijk de enige kritiekpuntjes die op deze enorm imposante dvd-collectie geleverd kunnen worden; een box die past bij iemand met de statuur van Harold Lloyd.