Film / Films

De kracht van de perceptie

recensie: El Aura

.

El Aura begint met een close-up van een man die schijnbaar bewusteloos op de grond ligt. Er is weinig te zien van de omgeving, maar er klinkt een aanhoudend piepgeluid op de achtergrond. Waar bevindt hij zich? Waarom ligt hij op de grond? Op de eerste vraag volgt al snel een antwoord: we zien een ruimte met glazen deuren en het piepgeluid is afkomstig van een geldautomaat, waaruit de man snel zijn pas en geld verwijdert nadat hij is bijgekomen. Een voorbijganger had hem gemakkelijk kunnen beroven, maar dit is hem bespaard gebleven. Zal hij de volgende keer net zoveel geluk hebben?

~

El Aura is een film die een sterk beroep doet op de waarneming, en die vooral via deze weg langzamerhand steeds meer onthult. Voordat helder wordt waarom de 40-jarige hoofdpersoon genaamd Esteban Espinosa (Ricardo Darín) op de grond lag, komen er eerst allerlei andere zaken over hem aan de oppervlakte. Dat hij graag naar klassieke muziek luistert terwijl hij dieren opzet, dat hij graag nadenkt over het plegen van de perfecte roofoverval, en dat hij beschikt over een ongewone opmerkzaamheid en een uitstekend geheugen bijvoorbeeld. Ook gaat hij tijdens een korte jaagvakantie nog een keer tegen de vlakte, vlak voordat hij een hert wil schieten. Wanneer hij weer bijkomt, grijpt hij verdwaasd naar zijn geweer en strompelt hij tollend op zijn benen achter het beest aan. Zijn eerste schot is meteen raak, maar bij nadere inspectie blijkt dat hij geen hert gedood heeft maar een mens. Hoewel dit niet zijn bedoeling was, blijft Esteban er redelijk kalm onder. Hij vlucht niet, maar blijft in het door hem gehuurde huisje in het bos, waarvan zijn slachtoffer de eigenaar blijkt te zijn. Esteban komt steeds meer over de man te weten, bijvoorbeeld dat hij een jonge vrouw had, die het huisje naast hem bewoont.

Het aura

~


Tijdens een gesprek met zijn tijdelijke buurvrouw Diana (Dolores Fonzi) wordt duidelijk waarom hij op de grond lag bij de geldautomaat: hij lijdt aan epilepsie. Op haar aandringen beschrijft hij de vreemde geestestoestand vlak voor een aanval, die door doktoren een aura wordt genoemd. Deze aankondiging van een ophanden zijnde aanval en het gevoel dat deze onafwendbaar is, vindt hij tegelijkertijd vreselijk en perfect. Tijdens die seconden voelt hij zich vrij; er zijn geen keuzes of beslissingen meer en hij kan niet anders dan zich eraan overgeven. Op een zelfde manier lijkt Esteban zich over te geven aan de omstandigheden die door zijn noodlottige schot zijn ontstaan. De man die hij gedood heeft bleek een crimineel te zijn, die van plan was om enkele dagen later samen met een aantal handlangers een overval te plegen op een geldtransport. Estebans fascinatie voor de perfecte overval verandert al snel in een obsessie die leidt tot het roekeloze besluit om zich voor te doen als de rechterhand van zijn slachtoffer, om zo de leiding over de overval te krijgen. Het gevaar om ontmaskerd te worden zorgt voor de nodige spanning, die verder wordt verhoogd door de kans dat Esteban op ieder moment overvallen kan worden door zijn ziekte.

Zintuiglijke ervaring

~


De Argentijnse regisseur en scenarioschrijver Fabián Bielinski keert hiermee terug naar de listen en het bedrog die ook al zo’n belangrijke rol speelden in zijn vorige film Nueve Reinas (Nine Queens). Ook werkt hij in El Aura weer met Ricardo Darín, die hier overigens meer het middelpunt vormt dan in Nueve Reinas. Hij slaagt er goed in om te blijven boeien, zonder daar veel dialoog voor nodig te hebben maar ook zonder het mysterie rondom zijn hoofdpersoon te doorbreken. Zo blijft er altijd enige twijfel bestaan over de grenzen tussen fantasie en werkelijkheid. Het zeer dynamische gebruik van de camera — die de personages soms besluipt, omsingelt of onder de loep neemt — ondersteunt de mysterieuze sfeer van de film. De omgevingen worden aan een zelfde onderzoekende blik onderworpen, waardoor allerlei visuele suggesties worden gedaan. De wat vale kleuren worden gecombineerd met een zeer contrastrijke, film noir-achtige belichting, en de indrukwekkende shots van de uitgestrekte bossen en besneeuwde bergtoppen in de verte roepen afwisselend gevoelens van bewondering en verontrusting op. De vakkundige manier waarop muziek en geluid, of het gebrek daaraan, worden ingezet om een bepaalde sfeer te creëren, draagt er verder aan bij dat deze film ook als puur zintuiglijke ervaring meer dan de moeite waard is. Ook het sterke acteerwerk en het mooie shot waarmee de film eindigt doen verlangen naar meer. Helaas overleed Fabián Bielinski in 2006 op 47-jarige leeftijd aan een hartaanval. Hiermee verloor Argentinië een van haar meest getalenteerde regisseurs van de afgelopen jaren. Gelukkig is hij nog even te zien en te horen op het korte interview op de dvd.