Zee van epiek

Regisseur Darren Aronofsky (Black Swan; Requiem for a Dream) vertelt het Bijbelverhaal uit Genesis dat hem al van kinds af aan heeft gefascineerd. Noach (Russell Crowe (Gladiator)) wordt in een droom aangesproken door God (in de film steevast ‘de Schepper’ genoemd) in cryptische beelden en belevenissen. Omdat de mens zich tegen de hemelen en de schepping heeft gekeerd moet de aarde gezuiverd worden door een grote overstroming. Aan Noach de taak om de onschuldigen (de dieren) te redden en daarnaast te verzekeren dat de mensheid hierna niet nogmaals zo in de fout gaat.

Episch en overepisch

Noah doet recht aan de epische proporties van het verhaal en blaast deze zelfs nog een beetje op. Met name visueel weet Aronofsky de macht van de Schepper in beeld te brengen zonder aan te voelen als religieuze propaganda. Beelden van plots uit de grond opdoemende bossen, groepen mensen die aan het einde der tijden tot wildemannen vervallen,  het scheppingsverhaal, de grote overstroming of natuurlijk de grote massa’s dieren (twee van elke soort) zien er piekfijn uit en brengen effectief de grootsheid aan die het verhaal ambieert. Dit alles wordt begeleid door prachtige muziek die de beelden versterkt. Het zijn deze groots opgezette scènes waarin de film uitblinkt.

Echter, waar Noah in de grote scènes episch is, daar is het in de kleinere en emotionele momenten overepisch. De film behandelt vrijwel alle gebeurtenissen alsof het van groot belang is voor de wereld, zelfs als dat simpelweg niet het geval is. Dit is het meest merkbaar door de overserieuze (maar voor de grotere scènes toch erg effectieve) speelstijl van vrijwel de gehele cast, met Crowe voorop. Wanneer Noach moet kiezen tussen het welzijn van zijn familie en zijn opdracht van de Schepper helpt deze speelstijl om het gewicht van dit dilemma over te brengen, maar als diezelfde stijl wordt gehanteerd wanneer Noach een gesprek heeft over theedrinken of het verzamelen van hout is het minder passend. Als het wordt gehanteerd wanneer Noach rouwt om de dood van mensen of liefde voor zijn gezin uit werkt het zelfs averechts. Een iets meer ingetogen aanpak zou welkom zijn geweest om naast de omvang ook de emotionele inhoud van het personage uit de verf te laten komen. De enige die hier beter in slaagt is Anthony Hopkins (The Silence of the Lambs) als Noachs grootvader Methuselah. Hopkins weet een beetje lichte humor in zijn spel te brengen naast de gravitas waar het verhaal rijk aan is.

Visuele elementen

Naast alle epischheid weet Aronofsky nog een aantal nieuwe elementen te introduceren om het verhaal op zijn eigen manier te vertellen. De besten hiervan zijn de machtig mooie time lapses, waarin bijvoorbeeld de verandering van de loop van een rivier of de evolutie van organismen in een surreële fotoreeks wordt neergezet, en de minimalistische vertellingen van andere bijbelverhalen (zoals Adam en Eva, of Kaïn en Abel), vrijwel compleet in zwarte schaduwen weergegeven. Ook interessant zijn de engelen – lelijke wezens van steen en gedroogde modder – die bij de eerste aanblik vreemd aanvoelen, maar zodra zij wat meer aandacht krijgen al snel passend overkomen.

De rest van de cast, met onder ander Emma Watson (Harry Potter-reeks), Jennifer Connelly (Requiem for a Dream) en Ray Winstone (The Departed) als de uiterst standaard, door- en doorslechte koning doen het verder uitstekend, al zijn hun personages wat onevenwichtig over de film verdeeld. Van Noachs drie zonen krijgt bijvoorbeeld één een compleet subplot toebedeeld terwijl de jongste van geluk mag spreken als hij überhaupt in beeld komt. Een beetje terughoudendheid en evenwicht zijn de ontbrekende elementen in een film die verder zijn doel met verve bereikt.