Hoogtijdagen en gloriejaren

Het leven van een kunstenaar anno 1974 gaat niet over rozen. Zoveel wordt wel duidelijk bij de eerste aanblik van Guido (Kim Rossi Stuart); een trotse Italiaan, kunstenaar, echtgenoot en vader van twee jongens. Via Helke (Martina Gedeck), een bevriende galeriehoudster, mag Guido zijn kunsten vertonen in Milaan, nadat hij al jaren in Rome (soms letterlijk) loopt aan te modderen. De expositie is een fiasco. Een vernietigende recensie van een invloedrijke criticus valt hem ten deel en zijn droom valt in duigen.

Guido ziet zichzelf als opvolger van Da Vinci de geschiedenisboeken ingaan, maar zijn talent wordt vooralsnog niet onderkend. Zelfs niet door zijn eigen moeder, die hem een ‘conventionele conformist’ noemt. Niet bepaald een compliment voor een kunstenaar. De critici op hun beurt bestempelen Guido’s werk als vulgair. Ze hebben wel een punt. Wellicht moet kunst meer behelzen dan het maken van afgietsels van naaktmodellen die vervolgens dienen als lampenkappen.

Feministisch vakantieoord
De kritiek op Guido’s werk creëert een hachelijke situatie waar Guido niet mee om weet te gaan. Guido druipt tijdelijk af en Serena (Micaela Ramazzotti) treedt op de voorgrond. De jaloerse echtgenote – niet ten onrechte overigens, gezien de praktijken die Guido bezigt terwijl de afgietsels drogen – is vol vuur en passie, maar ook afhankelijk, eenzaam en zonder ambitie. Serena’s doel in het leven is Guido op kunstgebied zien slagen met haar aan zijn zijde.

Het is niet toevallig dat feministe pur sang Helke Serena kritisch ondervraagt en haar meeneemt op vakantie naar een Frans feministisch vakantieoord. Ze denkt na over haar relatie, haar positie ten opzichte van Guido en haar huidige leven. Voor het eerst lijkt Serena te beseffen dat ze zelf een keuze heeft, hetgeen tot interessante, losbandige situaties leidt. De scène waarin Serena inziet dat vrijheid een groot goed is, is even kunstzinnig als bevrijdend. Dit uiteraard tot grote ontsteltenis van Guido, die niet zo vrijdenkend is als hij zelf gelooft.

Afstandelijk en dichtbij

De frictie tussen Serena en Guido neemt toe. Serena’s mediterrane temperament contrasteert hierin fraai met Guido’s arrogante, gereserveerde houding. Door het oudste zoontje Dario (Samuel Garofalo) in retrospect de voice-over te laten verzorgen, distantieert regisseur Daniele Luchetti de kijker op momenten van de twee protagonisten. De camera filmt tevens vanuit de positie van Dario, die van een afstandje zijn ouders ziet bekvechten. Deze bijzonder effectieve techniek past Luchetti toe tijdens scènes waarin de gemoederen hoog oplopen. Te ver raakt de kijker nooit verwijderd, want Luchetti trekt volop de aandacht middels ontroerende scènes, vertederende Italiaanse taferelen en zonovergoten close-ups waarin de acteurs zwijgzaam hun emoties overbrengen.

Anni Felici is een fantastische jeugdherinnering, een zoektocht naar identiteit, een humoristische, subjectieve visie op de eigen ouders en bovenal een goede film met twee acteurs die in elke scène hun klasse tonen. Net als een jeugdherinnering had Anni Felici op meerdere punten kunnen eindigen en is het gekozen punt wat aan de late kant. De slotscène is prachtig verfilmd, liefdevol en indrukwekkend, maar tegelijkertijd overbodig. De soundtrack zou bovendien beter passen in een western van Tarantino dan in dit ingetogen schouwspel. Ondanks deze kleine tekortkomingen is Anni Felici vooral een hele fijne, zomerse film.