Erfenis van Roemeense Spielberg
Een van de mooiste zestiger jaren songs weerspiegelt het gevoel van de narrige Roemeense stationschef Doiaru. Wanneer in zijn gehucht Calpanita, dat op de route naar de provincie Kosovo ligt, een trein vol Amerikanen op NAVO-missie langskomt, besluit hij het konvooi te stoppen. De vereiste papieren ontbreken. Wat dat voor effect heeft op het gehucht is een metafoor voor bijna elk dorp. Vol absurde humor slaat het hele dorp op hol om zijn voordeel te doen met de komst van de Amerikanen. De burgemeester en het vrouwelijk schoon voorop.
De cultuurverschillen, corruptie en opbloeiende kalverliefdes, alles is met evenveel liefde verbeeld terwijl de link met het huidige Roemenië de hele film door voelbaar blijft. De jonge Cristian Nemescu is door zijn collega’s vaak de ‘Roemeense Spielberg’ genoemd. De schok was dan ook groot toen in augustus 2006 een te snel rijdende Porsche de taxi ramde waarmee Nemescu naar huis reed. Tragisch, cru en veel te jong kwam hij daarbij om het leven.
Zonder einde
California Dreamin’ kreeg daarmee een open eind. De producent besloot de bestaande versie van 155 minuten te voorzien van een toevoeging ‘nesfarsit’ (‘zonder einde’). De erfenis van Nemescu won in 2007 in Cannes de prestigieuze ‘Prix Un Certain Regard’. Het humoristische California Dreamin’ maakt vooral indruk door de genuanceerde wijze waarop het grote verkleind wordt. De corrupte stationschef Doiaru (Razvan Vasilescu) zet daarbij een heel bureaucratisch systeem naar zijn hand, zonder blikken of blozen.
~
Microcosmos
Ondertussen weeft Nemescu verder aan zijn ‘rurale microkosmos’. De dorpelingen zijn allen verwijzingen naar de geschiedenis van de Roemeense samenleving; de bureaucraat, de corrupte partijbons, vakbondarbeider. Zo droomde Doiaru in 1944 met zijn ouders van een Amerikaanse bevrijding. Maar op Boekarest vielen alleen in Amerika gemaakte bommen en daarna kwamen de Russen. In Doiaru’s beleving komen de Amerikanen vijftig jaar te laat dat verwijt hij hen. Nu zijn de rollen omgedraaid en is Jones aan hem overgeleverd. Dat zijn dochter, vol dromen en verwachtingen over een beter leven ook liever gaat weet hij. Dat maakt dat Doiaru extra op zijn strepen gaat staan. De pogingen van Jones hem over te halen hebben nul effect, behalve dan dat het hele dorp zich tegen de stationschef keert. Uiteindelijk vertrekt de trein maar niet zonder gevolgen voor Doiaru’s dochter.
Bijzonder mens
~
Nemescu baseerde zijn film op een ware gebeurtenis. In 1999 hoorde hij ervan via het nieuws. Allerlei verhalen en karakters die hij had opgeslagen in zijn hoofd kon hij toen om gaan zetten in een script. In werkelijkheid heeft de NAVO-trein, op weg naar Servië slechts vier uur stilgestaan, destijds was het een kortstondig nationaal fiasco. De Roemeense enscenering en cast is uitstekend gekozen. Het valt perfect samen met de andere tijdsgeest waarin het dorp lijkt te bestaan. De Amerikaanse acteurs, Assante en Elman komen daarbij als echte buitenbeentjes over. Het palet aan personages en de uitstapjes naar de petite histoires is in California Dreamin’ haast organisch.
Jammer is wel dat Nemescu’s film nu te lang is. Nu is de epiloog net iets teveel na de vol met special effects geknutselde apotheose. Wat blijft hangen is bewondering. Voor het doorzettingsvermogen, de zintuigen en het talent van Nemescu. Zijn liefde voor film, de wereld en de mens. Zijn erfenis California Dreamin’ is gevoed, vol empathie voor het soms groteske, kleine, grote verlangen wat in elke mens schuilt. De man, de jongen; Cristian Nemescu moet een bijzonder mens zijn geweest.
