John Carter

Sciencefictionfans hebben er een tijd op kunnen wachten. Honderd jaar na de publicatie van A Princess of Mars komt John Carter in de bioscoop. Een 300 miljoen dollar kostende film die het verleden in de toekomst doet herleven.

John Carter is een veteraan uit de Amerikaanse burgeroorlog die verzeild raakt op de planeet Mars, die de lokale naam Barsoom draagt. Door de geringe zwaartekracht krijgt hij automatisch superieure krachten. Hij is sterker dan de marsmannetjes en hij kan sprongen maken die niet onderdoen voor een superheld. De veteraan ontmoet op Barsoom Tars Tarkas, een vierarmige groene Tharks-krijger, en diens volk die hem als handige vechter leren kennen. Als Carter onbewust de mooie prinses Dejah Thoris redt raakt hij betrokken bij de oorlog tussen twee stadsstaten en de toekomst van de planeet.

Wet van de remmende voorsprong
Het script, van de hand van regisseur Andrew Stanton, Mark Andrews en Michael Chabon, is gebaseerd op A Princess of Mars. Het legendarische karakter John Carter werd al in 1911 geschapen door Edgar Rice Burroughs, bekend van Tarzan. Burroughs schepping wierp een lange schaduw voor zich uit. Van Flash Gordon, Star Wars tot Avatar, allemaal dragen ze elementen mee van de sciencefictionwereld van Barsoom.

Hier ligt gelijk de uitdaging van John Carter. Want is het originele verhaal niet al ingehaald door alle klonen die ervan gemaakt zijn? Ondanks de peperdure decors en special effects blijven de stijlmiddelen beperkt tot gemeenplaatsen uit het genre, zij het dat het exotische de nadruk krijgt. Flamboyante luchtschepen die op licht zeilen in plaats van water, groene Tharks in bedoeïnenstijl, vervallen steden in de woestijn. De wet van de remmende voorsprong lijkt van toepassing op John Carter. Het is jammer om te zien dat het verhaal dat het gehele scifi-genre inspireerde niet bestand lijkt tegen de tijd.

Toekomst gehuld in vergane tijden
Alles in de film riekt naar vergane tijden. Het tempo van het verhaal ligt lager dan het moderne publiek gewend is. De trailers van John Carter beloven veel spektakel, maar de actiescènes krijgen niet zoveel nadruk als in andere genrefilms. Waar Avatar opbouwde naar een zorgvuldig uitgewerkte veldslag, heeft John Carter een andere verrassing in petto. Ook het liefdesverhaal in de film is van de oude stempel. Ook al heeft het originele boek erg veel naakt, de filmvariant is zeer geschikt voor de Disney-doelgroep.

Andrew Stanton regisseerde eerder Finding Nemo en Wall-E bij Pixar. John Carter is zijn eerste live-actionfilm die hij tot een futuristisch avontuur maakt dat zijn inspiratie haalt uit Lawrence of Arabia. Mars is hierin een gortdroge planeet waar John Carter zijn vriendschap aangaat met Tarkas en Prinses Dejah. Stanton kiest ervoor om via de blik van zijn negentiende-eeuwse hoofdkarakter een historische sciencefictionfilm te maken. Een lichtvoetige Lawrence op Mars. In plaats van alles in de studio met greenscreens te draaien is hier zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande locaties. Dit levert een tastbare stoffige planeet op.

John Carter is een film die een lange weg heeft afgelegd om op het witte doek terecht te komen, een film met risico voor Disney. De vraag is of het publiek zit te wachten op deze ouderwetse avonturenfilm waarvan we in het scifi-genre geavanceerdere films hebben gezien. Stanton kiest ervoor om John Carters pulp-wortels niet met een knipoog, maar met bravoure te omhelzen. Hij wil het publiek zich laten verliezen in de exotische wereld van Barsoom. Het is jammer dat Stanton niet meer aan het verhaal heeft kunnen toevoegen, waardoor hij het publiek anno 2012 op het puntje van de stoel kon brengen bij dit legendarische verhaal.