Film / Films

Schreeuwende stilte

recensie: The Return

Er zijn films die intrigeren, verleiden en charmeren vanaf de eerste seconde, met subtiele boodschappen en symboliek, waardoor de toeschouwer nadrukkelijk wordt uitgenodigd de eigen fantasie te prikkelen. Het tijdens het filmfestival van Venetië met een Gouden Leeuw bekroonde debuut van Andrei Zvjagintsev behoort tot deze categorie films. Veel wordt in The Return overgelaten aan de interpretatie van de kijker, die na het zien van de film uitgebreid kan mijmeren over de beelden die niet worden getoond en de woorden die niet worden gesproken.

~

Een vader (Konstantin Lavronenko) keert na 12 jaar terug in zijn gezin. Hij neemt zijn beide zoons mee op een vakantietripje, dat meer en meer verwordt tot een overlevingstocht. De vader gaat met zijn zoons om met de overheersende boodschap dat zij moeten oefenen in het voor zichzelf opkomen. Vader geeft hierbij allerlei opdrachten die de jongens moeten uitvoeren. Zo moeten zij een vechtpartij beginnen met een andere jongen, in weer en wind vader in een roeiboot vervoeren en in een hoge toren klimmen. De pedagogische vaardigheden van vader beperken zich tot het geven van strikte commando’s en correcties, waarbij hij alleen uitgaat van de eisen en verwachtingen die hij van zijn kinderen heeft. De oudste zoon (Vladimir Garin) probeert gehoorzaam te voldoen aan de wensen van zijn vader, terwijl de jongste zoon (Ivan Dobronravov) zich steeds openlijker verzet tegen diens wil en gezag. Met name in de confrontatie met de jongste telg worden de hopeloze gebreken van vader om nader contact te maken met zijn beide zoons grandioos blootgelegd.

Overleven

~

Er ontwikkelt zich een ontroerende interactie tussen een vader die het vermogen mist om dichter tot zijn kinderen te komen, maar misschien zelfs wel droomt van een intiemer contact met hen, en beide zoons die hevig verlangen naar uitleg, begrip en troost van hun vader. Op een onvoorspelbare en subtiele manier werkt Zvjagintsev toe naar een climax van de vertelling. Na een dramatische wending zijn beide jongens volledig aangewezen op zichzelf en de door hun vader aangeleerde technieken en vaardigheden om te overleven.

Glansrijk debuut

De vertelling verloopt in een mooi, rustig tempo, is spannend, overzichtelijk en werpt voor de kijker vele interessante vragen op. De behandelde onderwerpen zijn herkenbaar voor iedereen: de soms onneembare kloof tussen willen en kunnen, de beklemming waarin kinderen gevangen kunnen zitten in de relatie met een ouder, de woede over de tekorten van een ander, het verlangen te willen ontsnappen en het onvermogen om (vader)liefde te uiten. De manier waarop Zvjagintsev stilte gebruikt in de film is van een schreeuwende grootsheid. De acteerprestaties van met name beide jongens zijn indrukwekkend. Het camerawerk is origineel en fascinerend, de beelden van de verschillende landschappen zijn wonderschoon van kleur en lichtinval en de muziek is betoverend en opwindend. De vertelling eindigt enigszins abrupt, maar het slot dat daarna nog volgt is doordacht en diepzinnig. The Return overtuigt glorieus op alle fronten.