Film / Films

Keihard en kwetsbaar

recensie: Fish Tank

Ook in achterstandswijken groeien mensen op. Regisseur Andrea Arnold laat in Fish Tank zien hoe een verwaarloosd pubermeisje, tegengewerkt door haar eigen destructieve gedrag en haar deprimerende omgeving, op zoek gaat naar een uitweg.

~

De vijftienjarige schoolverlater Mia woont in het treurige Essex, waar alles armoedig is. De flats, de straten en de kinderen. Mia zwerft over straat, scheldt iedereen de huid vol of geeft –  in het ergste geval – een kopstoot aan een lotgenoot. Ze woont bij haar te jonge moeder, die nauwelijks naar haar en haar jongere zusje omkijkt. Mia is al een stevige drinker en haar jongere zusje rookt op haar gemak de ene na de andere sigaret. Een vader is er niet. Dit is geen gezin, maar een verzameling white trash zonder toekomst

Dromen

Toch heeft Mia verlangens en dromen. Ze smelt bij het aaien van een paard  – dat ze vervolgens probeert te stelen – en elke dag oefent ze danspassen in een verlaten flat, in de hoop ooit danseres te kunnen worden. Ze slingert haar kleine zusje heel wat scheldwoorden naar het hoofd, maar uiteindelijk blijkt Mia toch om haar te geven.

Net als elke puber is Mia een kind dat volwassen denkt te zijn, maar ze kan het zich in tegenstelling tot andere pubers niet veroorloven om haar zachte kant te laten zien. Tijdens haar zoektocht naar een kans om te ontsnappen vecht ze zowel tegen zichzelf als tegen haar omgeving.

Lichtpunt

~

Op een dag komt haar moeder thuis met een nieuwe vriend, Connor. Ingenieus dubbelzinnig vertolkt door Michael Fassbender, bekend van Inglourious Basterds en Hunger. Mia kan haar ogen niet van hem en zijn welgevormde kont afhouden. De hormonen schieten door haar lijf. Hij blijkt niet alleen aantrekkelijk, maar ook aardig. Op een vaderlijke manier steunt hij Mia in haar droom om danseres te worden. Is er dan toch iemand in het deprimerende Essex die Mia kan vertrouwen, een lichtpunt in de duisternis?

Voor de rol van Mia plukte Arnold actrice Katie Jarvis van de straat en begeleidde haar tijdens het maken van de film intensief. Jarvis staat niet ver van het personage dat ze vertolkt, zo blijkt uit een artikel uit de Guardian.

Ze komt uit dezelfde wijk en heeft haar school niet afgemaakt. Dit draagt ongetwijfeld bij aan het realistische karakter van de film. Zonder sentimenteel te worden maar met gevoel voor detail, registreert Arnold het gedrag van een stuurloze puber.

Gouden randje

~

Geraffineerd gebruikt Arnold details om de verschillende kanten van haar hoofdpersonage naar voren te brengen. Zo heeft Mia meestal haar haar strak in een staart, inclusief speldjes om plukken in toom te houden. Haar blik is dan onverschillig en hard. Maar op zeldzame momenten zit het los en draagt ze geen make-up. Dan wordt haar kwetsbaarheid zichtbaar. In subliem samenspel weten Michael Fassbender en Katie Jarvis deze kwetsbaarheid en de seksuele spanning die erop volgt, voor het voetlicht te brengen.

Ook heeft regisseur Andrea Arnold een aantal momenten van tederheid uitvergroot, bijvoorbeeld als Connor Mia naar bed brengt. Mia doet alsof ze slaapt en geniet ervan dat Connor haar optilt, haar naar de slaapkamer draagt, haar schoenen en broek uittrekt, de deken over haar heen legt. Door de verstilde beelden van zijn aanrakingen spat de warmte van het scherm af. Dit geeft het rauwe Fish Tank een gouden randje. Het is dan ook geen wonder dat de film in Cannes de juryprijs won.