Babel

In Babel zijn de afstanden tussen deze zeer verschillende mensen groot. Toch zijn ze met elkaar verbonden door een kettingreactie van toevalligheden en worstelen ze met dezelfde problemen; angst en onbegrip. In dit ambitieuze filmproject laat de Mexicaanse regisseur Alejandro González Iñárritu zien wat er gebeurt als mensen niet naar elkaar luisteren. Dingen gaan ernstig mis doordat vooroordelen, angst en onverschilligheid mensen uit elkaar drijven, wat leidt tot eenzaamheid en verlies.

Net als in Amores Perros en 21 Grams, waarmee Babel een trilogie vormt, zien we imperfecte mensen menselijke fouten maken, met alle gevolgen van dien. Het zijn geen helden, maar ook geen schurken, en je kunt niet anders dan met ze meeleven. Je voelt de wanhoop en frustratie toenemen als situaties steeds verder uit de hand lopen, maar dan zit je plotseling weer op een ander continent, in een andere sfeer. In het wederom door Guillermo Arriaga geschreven script worden – net als in de eerste twee films uit de trilogie – de verschillende verhalen op een niet-chronologische manier door elkaar heen verteld. Bovendien heeft iedere verhaallijn een eigen stijl en sfeer, zowel visueel als auditief. Zes jaar geleden, in Amores Perros, was deze aanpak nog verrassend, nu is het nog net geen oud kunstje.

Universele problemen

De verschillende verhalen spelen zich in Babel niet meer af in één stad of land, waardoor de personages minder direct met elkaar verbonden zijn. Hoewel de emotionele impact van de film hierdoor op bepaalde momenten iets afneemt, is het wel een hele mooie manier om het universele karakter van de problemen waarmee de personages worstelen te benadrukken. Ook is het interessant om de contrasten tussen de verschillende culturen zo duidelijk naast elkaar te zien; doordat je als kijker steeds weer in een ander perspectief wordt geplaatst, word je ook aangemoedigd om na te denken over je eigen vooroordelen.

Maar Babel heeft nog meer te bieden, zoals oogverblindend mooie beelden van vaste cameraman Rodrigo Prieto, indrukwekkende muziek en bijzonder sterk acteerwerk. Het is niet verwonderlijk dat González Iñárritu de prijs voor beste regie in de wacht sleepte op het filmfestival in Cannes; hij regisseerde niet alleen Amerikaanse steracteurs, maar ook Marokkaanse amateurs en zelfs een aantal dove acteurs in Japan.

Door de veelheid aan talen en culturen in de film lag ook voor hem het gevaar van miscommunicatie op de loer. Desalniettemin is González Iñárritu erin geslaagd om bij deze zeer gevarieerde groep acteurs het beste naar boven te halen. Brad Pitt en Cate Blanchett stellen niet teleur als het door emoties uitgebluste en getergde echtpaar, en de Marokkaanse amateurs weten hun gedeelte van de film een mooie authentieke invulling te geven. De jonge Japanse actrice Rinko Kikuchi laat de kijker moeiteloos meevoelen met haar personage, zonder dat ze daarvoor woorden nodig heeft. In het Mexicaanse gedeelte van het verhaal vallen vooral Adriana Barraza en Gael Garcia Bernal op, dankzij hun vermogen om toch sympathie op te wekken bij de kijker, ondanks de verkeerde beslissingen van hun personages.

Pijnlijk en confronterend

Het verhaal van Babel is pijnlijk en confronterend, vooral omdat de problematiek zo herkenbaar is – op een of andere manier zie je het overal om je heen. Het lijkt daardoor een vrij pessimistische film, maar González Iñárritu wil in zijn films niet simpelweg ongelukkige mensen in miserabele situaties tonen. De pijn die de personages moeten doorstaan biedt soms ook nieuwe mogelijkheden voor verandering. Het ontroerende en oogstrelende eindshot van de film impliceert dat het nog niet te laat is. Er blijft altijd hoop, voor wie zijn ogen en oren openhoudt tenminste.