De obstakels van engagement

Na vijftien jaar theatermaken over actuele en maatschappelijke onderwerpen, rijst bij de vijf theatermakers van Wunderbaum de vraag of zij diezelfde maatschappij ook maar enigszins hebben kunnen veranderen. Als Wine Dierickx zich tijdelijk terugtrekt om zich aan het moederschap te wijden (volgens haar de beste investering in een betere wereld), besluiten de andere Wunderbaumers ook te stoppen met acteren en in het echte leven het verschil te maken. Maartje Remmers probeert met het collectief De Basisoptimisten mensen uit de schulden te helpen. Marleen Scholten richt naar Japans model een tranenbar op, een plek waar mensen hun negatieve emoties kunnen uiten in een wereld van overdreven vrolijkheid. Walter Bart gaat ludieke acties voeren in de traditie van de Yes Men, zoals verkleed als zakenman strooien met dollars op de Rotterdamse beurs of door zich op internet voor te doen als multinational om zo moderne slavernij aan de kaak te stellen. Matijs Jansen lanceert, na lang zoeken naar de beste manier om de wereld te verbeteren, een succesvolle app voor het uitwisselen van de oogst van stadstuinen, Tuinder. Een steekspel volgt: wie is er oprecht geëngageerd, wie is enkel uit op eigen gewin?

Argwaan

In de film, die eerder al in première ging op het IFFR, laat Wunderbaum weinig over van de goede intenties. De straatperformances van Bart zijn holle frases zonder inhoud, de Tranenbar is een toevluchtsoord voor blasé hipsters, waar zij onder het genot van singer-songwritermuziek kunnen zwelgen in zelfmedelijden, en Jansen wordt met Tuinder het uithangbord van ’s lands duurzaamste grootgrutter. Hoewel de film erg luchtig is en er met veel zelfspot en zichtbaar spelplezier wordt geacteerd, is de onderliggende vraag naar de mogelijkheid tot rechtschapen engagement actueel en relevant.

De mockumentary-vorm benadrukt dit integriteitsvraagstuk. Je kunt wel de schijn van oprechtheid wekken, maar naar iemands werkelijke belangen achter een initiatief blijft het gissen. Uiteindelijk lijkt het nobele streven niet meer dan de manifestatie van het ego. Het mechanisme werkt ook de andere kant op: we willen wel ons steentje bijdragen, maar wie gelooft ons nog op onze blauwe ogen? De groteske slotscène toont deze dubbelheid in al haar absurditeit: er is een enorm grote behoefte om iets te doen voor de wereld, ook al is de actie in kwestie (een massale geknielde mars op Brussel) volledig oppervlakkig en inhoudsloos. Niets doen is blijkbaar ook geen optie.

Geen spoor van slijtage

Ter gelegenheid van Wunderbaums derde lustrum volgde na de vertoning van Stop Acting Now een bijzonder nagesprek. Vijf mensen van respectabele leeftijd betraden het podium als de Wunderbaumers over een aantal decennia. De geïmproviseerde antwoorden op de vragen van de gespreksleider kregen zij via een oortje ingefluisterd door de ‘echte’ acteurs, wat resulteerde in een vrolijke chaos. Ook volgde een uitgebreide afterparty met onder andere een karaoke van de pakkendste frasen uit het werk van Karl Marx. Afgaande op deze speelse passie en spontaniteit van deze uitgebreide filmvertoning lijken er bij Wunderbaum na vijftien jaar nog geen tekenen van sleur te bekennen.