Echte eenzaamheid doet pijn

ën. 

Het geheel is geen leuk verhaal, zelfs een vreselijk verhaal, maar wel verpakt in een bijzonder goed boek. Droomfabriek is Stridsbergs tweede roman, en werd verkozen tot het beste Zweedse boek van het afgelopen decennium. Dat soort prijzen zijn natuurlijk per definitie subjectief, maar het zegt wel iets over de verpletterende indruk die het boek op zijn lezers maakt. Als Stridsberg ergens in is geslaagd, is het het uittekenen van een leven dat aan een mix van gemiste kansen en krankzinnigheid tenonder gaat. Sommige levens mogen gewoon niet slagen, lijkt ze te zeggen.

Intens verhaal

Valerie Solanas

De hoofdfiguur Valerie Solanas is een hyperintelligent meisje dat opgroeit in een klein stadje in Georgia. Haar alcoholistische vader misbruikt haar totdat hij het gezin verlaat. De jonge Valerie klampt zich vast aan haar moeder Dorothy, die zelf echter niet zelfstandig is en constant het gezelschap van foute mannen opzoekt. Uiteindelijk vlucht Valerie met een jeugdvriendje naar de kust, waar ze in hun levensonderhoud voorzien door te bedelen en zich te prostitueren. Valerie weet zich aan dat bestaan te onttrekken – voor een deel althans, aangezien ze op prostitutie aangewezen blijft voor haar inkomsten – en studeert uiteindelijk zelfs af aan de universiteit.

Op dat moment is ze een totaal geradicaliseerd feministe die het volledige mannelijke geslacht wil uitroeien. Daar raakt Stridsberg weer de authentieke Solanas, die deze visie beschreef in het essay S.C.U.M. (Society for Cutting Up Men, door Stridsberg vertaald in het Zweeds), waarmee Solanas in de feministische beweging een zekere cultstatus verwierf. De eerste zin is veelvuldig geciteerd: ‘Life in this society being, at best, an utter bore.’ Valerie heeft ook literaire ambities, en ze reist naar New York om haar een toneelstuk aan Andy Warhol te overhandigen, in de hoop dat hij het wil laten opvoeren. Als Warhol zegt het stuk te zijn kwijtgeraakt, besluit ze hem neer te schieten.

Flarden

Uiteraard staat de aanslag op Warhol centraal in het verhaal; zonder dat was Valerie Solanas wellicht allang weer in de vergetelheid weggezonken. Maar Stridsberg schrijft vooral een verhaal over het draaikolkachtige patroon van Solanas’ leven, dat uitmondt in een bitter en pijnlijk vereenzaamd einde. Het verval is bijna voelbaar, net zoals je al heel snel begrijpt dat Valerie ondanks haar intelligentie en toewijding met te veel schade aan haar leven moet beginnen om ooit te kunnen slagen.

De terugblikken en fragmenten waaruit Stridsberg het verhaal opbouwt, schetsen een sfeer van een labiel leven, waarbij je aan alles voelt dat er heel veel talent verloren is gegaan. En dat schrijnt des te meer.