Bloed onder de nagels

De dertigjarige Katherine is naar eigen zeggen niet gemaakt voor het geluk. Ze wordt omringd door walgelijke mensen. Wat ze niet doorheeft, is dat haar niet aflatende negativisme er misschien voor zorgt dat ze de verkeerde mensen aantrekt. Haar ex Daniel heeft zijn leven wel op de rit met een lieve vriendin en een prima baan, maar ziet toch reden om te klagen. Een gelukkig bestaan is immers toch ook niet alles. Zijn relatie met Katherine was misschien ongezond en destructief, maar in ieder geval niet saai.

‘Bijzondere vriendschap’
Anderhalf jaar hebben Katherine en Daniel elkaar niet gesproken. Daar komt echter verandering in wanneer hun goede vriend Nathan contact met hen opneemt. Kort voor de breuk tussen Katherine en Daniel verdween Nathan opeens van de aardbodem. Hij blijkt anderhalf jaar in een psychiatrische inrichting te hebben gezeten. De aanleiding voor Nathans ‘verdwijnen’ heeft alles te maken met de beruchte avond waarop Nathan een poging deed zijn liefde te verklaren aan Katherine. 

Uit alles valt op te maken dat de ‘bijzondere vriendschap’ tussen Katherine, Daniel en Nathan niet zo bijzonder was. Byers schetst aan de hand van de drie hoofdpersonages een generatie die zo egocentrisch is dat ze niet meer in staat is om een band op te bouwen die gestoeld is op wederzijds respect en vertrouwen.

Twee vliegen in één klap
De kennissen en familieleden van de hoofdpersonen zijn geen haar beter. Zo gebruikt Nathans moeder de problemen van haar zoon om zelf succes te bereiken, zijn de vrienden van Daniels nieuwe vriendin Angelica hippies die om de verkeerde redenen en tegen de verkeerde mensen actievoeren en zijn de collega’s van Katherine stuk voor stuk mensen die zo veel medemenselijkheid tonen dat het zijn betekenis verliest:

Dave van de eerste verdieping sloeg twee vliegen in één klap, want hij liet zijn baard groeien voor babyweesjes in Malawi en ging hem daarna afscheren voor huiselijk geweld.

Ongebreideld negativisme
De ironische toon van Byers zorgt ervoor dat je Idiopathie in ieder geval tot het einde wil blijven lezen, ook al halen de stuk voor stuk nare personages je het bloed onder de nagels vandaan. Het is zowel een min- als pluspunt van de roman. In Idiopathie is geen ruimte voor sympathie of empathie die tegenwicht zouden kunnen bieden tegen de maatschappij zoals Byers die schetst. De vraag rijst dan ook of Byers zichzelf ook niet schuldig maakt aan het ongebreidelde negativisme dat hij zelf lijkt te veroordelen. 

Aan de andere kant zou Idiopathie nooit impact hebben als er ook ruimte was geweest voor sympathieke personages. Hoewel ieder personage ontzettend irritant is, zijn ze allen ook zeer herkenbaar. De boodschap is overduidelijk: de huidige maatschappij is moreel bankroet. Byers is niet de eerste deze mening toegedaan is, hij is echter wel een van weinigen die weet te overtuigen. Bezinnen op waar we nu helemaal mee bezig zijn is dan ook onvermijdelijk. 

In Idiopathie moeten zowel personages als lezers het ontgelden. Dit en de ironische toon van Byers maken dat Idiopathie een onderscheidend debuut is dat wringt, schuurt en prikkelt.