Morbide kunst uit Canada en Gent

Het werk van Marcel Dzama en Berlinde de Bruyckere is niet bijster vrolijkmakend. Ze maken beiden zwarte en morbide kunst, het ene gestileerd in tekeningen, het andere in weefsel en geweien. Twee kunstboeken onderzoeken de gewelddadige en kwetsbare kant van de mens.

Marcel Dzama uit Canada maakte naam met zijn sterk geënsceneerde taferelen van inkt en waterverf. Maar hij gebruikt ook materialen als fotocollages, sculpturen en film voor zijn exotische figuratief werk. Kijkend naar de opvallende werelden van Dzama is het net alsof je in een verontrustende musical terecht bent gekomen. Voor je ogen vinden onbekende rituelen plaats die vormen van geweld in zich dragen. 

De levendige tekeningen van Dzama vormen een groot contrast met de verstilde sculpturen van Berlinde de Bruyckere. De Bruyckere functioneert als een morbide aflegger. Na haar eerdere opgezette paarden in onnatuurlijke poses en een gezichtloze staande Marthe, zijn het nu menselijke benen die met een verwrongen romp van de muur hangen. Wassen beelden met katoen, wol en touw aangezet. Grauw grijze huiden worden in combinatie met het gewei van een geschoten hert tot kunstobject gemaakt.

Liggende I is een dood menselijk lichaam dat met een gewei tussen de benen is versmolten. Het is een voor het oog nog bijna herkenbare vorm. Van daaruit variëren de sculpturen in het boek Romeu, ‘My Deer’ in vorm, maar niet in de afgestorven kwaliteit van het materiaal. De Bruyckere mengt in deze nieuwe serie de eerdere afzonderlijke vormen van mens en dier tot een emotionele symbiose tussen de twee.

Met werken als The Wound I en Lingam II begeeft De Bruyckere zich richting Louise Bourgeouis, die haar depressieve aard verbijsteringwekkend openlegde in haar kunst. De wassen fallus in een kleine vitrine en de onsmakelijke twee proppen lijken in vorm op de Bourgeouis sculptuur Janus Fleuri. Meer dan dat nog leggen ze diepe psychologische wonden open door toespelingen op een verwrongen seksualiteit. Het nieuwe werk is daarin niet zo overdonderend als de eerdere paardenserie van De Bruyckere. Maar het is wel een bijna onpasselijk makende emotionele overdenking over de fragiliteit van het leven en die maakt indruk.

The never known into the forgotten • Marcel Dzama • Verlag Kettleren • 44,90 euro • ISBN: 978-3-86206-101-3
Romeu, ‘my deer’ • Berlinde de Bruyckere • Skira • 44 euro • ISBN: 978-88-572-1444-3