Veronica komt naar je toe
Luc de Vos is niet alleen zanger van de Vlaamse band Gorki. Samen met Dimitri Verhulst, Erwin Mortier en vele anderen behoort hij tot de nieuwe succesvolle generatie Vlaamse schrijvers. In zijn zesde roman, Het Mensdom, blikt een zanger terug op de carrière van zijn band. Autobiografische parallellen dringen zich op, maar het boek is bovenal een aanklacht tegen de ‘postmodernistische samenleving’ waarin de mens zijn geluk zoekt in geld.
Freddy Mollenvanger is zanger van de band Het Mensdom. Na ruim twintig jaar van wisselend succes stopt de band in 2005. Freddy schrijft daarna een column in een bescheiden krant en bundelt deze in het boekje De verworpenen. Het is geen succes. Dan wordt Freddy gevraagd naar New York te gaan als muzikant. Zijn ervaringen aldaar dient hij op te tekenen in een column.
Het metrostation in Harlem zat vol met lusteloze straatmuzikanten. (…) Aan een oude Mexicaan die enorm op mijn zenuwen werkte met zijn gejank, gaf ik tien dollar met de opdracht er onmiddellijk mee op te houden. Die ellendeling maakte zich kwaad en weigerde mijn geld te aanvaarden.
Alvorens Freddy de afloop van zijn avontuur in New York onthult, blikt hij terug op zijn jeugd. Daar speelden twee figuren een centrale rol: Veronica en Skinny. Veronica is een lokale schone die onbereikbaar is voor Freddy. Op zijn negentiende denkt hij dat zijn bestaan voorbij is als blijkt dat Veronica weg is met een Hollander. Dan loopt Freddy Skinny tegen het lijf. Hun vriendschap kenmerkt zich door een monoloog van Skinny, waarin hij zijn denkbeelden en meningen meedeelt. Op het einde van het boek krijgt de lezer een inkijk in het huidige leven van Freddy. Hij woont dan in New York nadat hij samen met Skinny een succesvol kunstproject is gestart: ‘Cafe Welkom – op alle dagen gesloten, ook op zon- en feestdagen.’ Het geluk lijkt Freddy toe te lachen, maar schijn bedriegt.
Freddy of Luc
Pas in het laatste deel van zijn boek breekt De Vos met de illusie dat we een autobiografisch verhaal lezen. Maar de hamvraag blijft: wat is waar gebeurd, en wat niet? De Vos doet graag voorkomen dat alles fictie is en dat hij niet kan ontsnappen aan zijn bekendheid als zanger. Toch hebben Freddy en Luc verdacht veel overeenkomsten. Ook noemt De Vos een hoofdstuk ‘Veronica komt naar je toe’, terwijl Gorki in 2008 een gelijknamige singel uitbracht.
In een interview zei De Vos: ‘Ik probeer altijd een enorm grappig boek te schrijven.’ Met het schrijven van Het Mensdom is hij in die opzet geslaagd. Het boek leest snel weg door de korte, krachtige zinnen. Zijn aanklacht tegen Hollandse jongens met een dubbele naam, Bono, meisjes met te korte rokjes, de ironie, en de menselijke hebzucht naar geld zijn ironisch en treffend weergegeven.
Vooral na Wereldoorlog II kon het allemaal niet meer op. De mensen aten op den duur drie keer biefstuk per dag. En nog waren ze niet content. Toen kwamen de pornofilms op video op de markt. Pas toen daalde er rust over ons volk. Iedereen een eigen Nissan Primera, alle dagen drie keer biefstuk met frieten en in elk gezin terugspoelbare porno op video.
Toch ontbreekt er iets aan Het Mensdom. De Vos verwijst naar het meesterwerk van Hugo Claus, Het Verdriet van België. In dat boek grossiert de Vlaamse taal, maar hoewel De Vos Vlaams spreekt, schrijft hij Nederlands. Jammer, want Vlaams taalgebruik zou het boek meer flair hebben gegeven zoals bij de boeken van Claus en Verhulst. Deze voetnoot terzijde, Het Mensdom legt in deze periode van recessie de vinger op de zere plek: de mens is dom en hebzuchtig.
