Florence Nightingale op z’n Koerdisch

Neurink werd onder meer bekend door haar werk als journalist voor Trouw, voornamelijk schrijvend over het Midden-Oosten. Op basis van haar ervaringen aldaar kwam in 2009 haar roman De Bange Stad uit, over het wel en wee van drie gezinnen in Bagdad (Irak). In 2008 vertrok ze naar Koerdistan waar ze het Independent Media Centre Kurdistan (IMCK) opzette. In Mijn Iraakse Familie doet ze hier verslag van.

Hoop doet leven

Rode draad door de publicatie lijkt dit mediacentrum te zijn, dat tot doel heeft om de kwaliteit van de journalistiek in Irak te verbeteren. En, zo zegt de kafttekst, ‘de prille Koerdische democratie te ondersteunen met onafhankelijke pers.’ Maar al lezende blijken daarnaast twee andere thema’s van even zo groot belang voor Neurink. Haar Iraakse familie – de vrienden die ze gedurende het verblijf daar opdoet – die functioneert als klankbord en schouder om op uit te huilen. En dan zijn er de beschrijvingen van wetenswaardigheden over Koerdistan in het algemeen. 

Het boek stemt aan de ene kant treurig. Koerdistan, vanaf 1991 min of meer onafhankelijk, draagt nog steeds de littekens van Saddams regime. Aan de andere kant geeft Mijn Iraakse Familie ook hoop: de democratie verbetert, media durven zich neutraler op te stellen en er is steeds meer sprake van samenwerking tussen media, non-gouvernementele organisaties en burgers.

Meeslepend en fragmentarisch

Al met al toont deze publicatie een meeslepend verhaal. De lezer wordt meegetrokken in het gevecht van de schrijfster om kwalitatief betere pers, met alle ups en downs die dat met zich meebrengt. Maar ook in het persoonlijke leven van haar Iraaks-Koerdische vrienden, die vrijheid, gelijkheid en broederschap proberen vorm te geven, zal de lezer zich kunnen inleven. Ook geeft het boek een inkijkje in de wereld van de Koerden: de ontwikkelingen tussen soennieten en sjiieten, de context van verkiezingen, de geschiedenis van Koerdistan en bijvoorbeeld de Anfal-campagne van Saddam.

Tegelijk is deze breedte van onderwerpen ook het kritiekpunt. Er worden zoveel aspecten aangestipt dat elk onderdeel afzonderlijk te weinig wordt uitgediept. Zo weet de lezer na afloop slechts ten dele hoe het mediacentrum van Neurink is opgebouwd. Krijgt de lezer inzage in de levens van verschillende Koerden, maar zonder ze echt te leren kennen. En zijn de wetenswaardigheden te summier om echt een goed beeld te kunnen vormen van de onderwerpen die worden aangesneden.

Journalistiek drama

Uit de recensie van De Bange Stad bleek Neurinks onvermogen al om vanuit haar journalistieke achtergrond een roman te schrijven. Dat ze dit keer koos voor een non-fictiebenadering lijkt daarop een antwoord te zijn. Toch achtervolgt haar journalistieke karakter Neurink ook nu. Hoe aangrijpend de verhalen ook zijn, ze worden neutraal gebracht. De hoofdstukken ademen een sfeer uit van ‘reportages ter plaatse’ en de structuur van het boek doet denken aan die van een achtergrondartikel in Trouw. Hierdoor wordt de lezer op zichzelf teruggeworpen om de dramatiek ook te voelen.

Voor wie dit geen probleem is, is Mijn Iraakse Familie een indrukwekkend en persoonlijk verhaal over een gepassioneerde vrouw die zich met hart en ziel inzet voor een beter Koerdistan. Die zowel op de barrière staat voor gelijkheid als voor haar vrienden. Een mater familias, Lady with the lamp en Natasja Froger in een. Onder de streep van de som daarom toch een aanrader.