Boeken / Fictie

Bedrieglijk boek

recensie: Hitomi Kanehara - Slangen en piercings

Slangen en Piercings is een dun boek, bijna een novelle. Het verhaal is simpel, met een beperkt aantal hoofdpersonen en weinig actie. Het lijkt een bescheiden boekje, maar schijn bedriegt. Slangen en Piercings was in Japan eerst een instant-bestseller, nu een cultklassieker en afgelopen jaar ook de winnaar van de Akutagawa-prijs, de belangrijkste Japanse literaire onderscheiding. Het is het debuut van de 21-jarige schrijfster Hitomi Kanehara.

Naast lof kreeg Kanehara ook veel kritiek. De wereld die zij schetst in haar boek is doelloos, gewelddadig en vol expliciete seks. Kanehara heeft in een interview gezegd dat ze de hopeloosheid van de jonge Japanse vrouw wilde beschrijven zoals zij die zelf gevoeld heeft. Dat lukt. De lezer maakt kennis met Louis. Ze woont bij haar vriend Ama en samen leven ze van zijn karige inkomen. Haar ouders zijn weliswaar niet overleden, zoals iedereen denkt, maar ze ‘hebben elkaar niet zoveel te zeggen’. Liefde is het niet wat Louis voor Ama voelt, maar een ziekelijke fascinatie voor zijn piercings en vooral voor zijn split tongue:

Ik bezocht de website van Ama, waar ook te zien was hoe hij zijn tong doorsneed, en bekeek het filmpje meerdere malen tot Ama er genoeg van had. Ik snapte zelf niet waarom ik hier zo opgewonden van werd. Daarna sliep ik met Ama.

Louis, tot dat moment een popperige Japanse barbie in korte jurkjes en met snoezige glimlachjes, besluit ter plekke niet alleen haar tong te laten splijten, maar daarna ook een tatoeage te laten zetten. Ama introduceert haar bij Shiba, de punker die de tattooshop runt, en creëert daarmee de dramatische driehoek waarop het boek drijft. Terwijl Ama werkt, gaat Louis naar Shiba om over haar tatoeage te praten, maar dat loopt al snel uit de hand:

Hij legde zijn handpalm in mijn hals en voelde met zijn vinger aan de slagader. Hij legde kracht in zijn greep en ik voelde zijn dunne vingers in mijn vlees boren. Op zijn arm verscheen een ader. Mijn lichaam snakte naar zuurstof en maakte af en toe stuiptrekkingen. Mijn keel begon geluiden te maken en mijn gezicht verkrampte. “Daar hou ik nou van. Dat lijdende gezicht. Ik word er geil van”.

~

Louis verliest gaandeweg alle interesse in zichzelf. In het begin spartelt ze bij haar eerste tongpiercing nog tegen. Later laat ze er met steeds kortere tussenpozen grotere piercings in zetten. Langzaam maar zeker houdt ze op met eten en de liefde van de mannen voor haar persoon slaat ze met onverschillige bevreemding gade. Kanehara’s strakke proza geeft de afstandelijkheid waarmee Louis de wereld beziet goed weer.

Krachtige aanklacht

Dit ogenschijnlijk eenvoudige boek bevat een verrassend krachtige, op literaire wijze vormgegeven, aanklacht tegen de rol van de vrouw in de huidige Japanse maatschappij. Louis voldoet, ondanks haar ogenschijnlijke rebelsheid, in wezen precies aan de wensen van de mannen in haar omgeving. Dat deze mannen undergroundfiguren zijn, doet aan haar traditionele houding niet af. Ze kan niet ontsnappen aan haar sekse. Het is Kanehara gelukt om met minimale middelen sfeer en diepte aan het verhaal te geven, waardoor de gewelddadige hopeloosheid nog lang na blijft zeuren.

Tegelijkertijd is dit ook de zwakte van het boek: de hoge literaire graad gaat ten koste van het verhaal. Meisje ontmoet jongen en laat zich uit wanhoop naar een ander leven meevoeren in een neerwaartse spiraal van lichamelijk geweld. Om de spanning gaande te houden wordt er nog een tweede jongen geïntroduceerd, evenals een paar ‘extern’ gewelddadige intermezzo’s. Door de afgevlakte vertelstijl glijden die vrijwel onopgemerkt voorbij. De zwakke spanningsboog wordt in 119 pagina’s maximaal belast.

Dit is dan ook, ondanks het dunne voorkomen en de grote witmarges, geen boek voor luilekkerlezers. Dit is een boek voor diepe denkers, die van een stevige literaire kluif houden.