Karakterstudie in grijstinten

Op een zekere dag wordt Vuursteen tijdens het fotograferen gesnapt door een meisje, Pluis. De flaptekst verklapt het al: uiteindelijk leidt dit tot Vuursteens ondergang. Het draait erom hoe het gebeurt.

Grijstinten
Zij is een intelligente filosofiestudente die schijnbaar ongegeneerd de kost bijeenschraapt in een seksclub. Hij is een schuchtere, depressieve man van middelbare leeftijd. Tussen het merkwaardige duo ontstaat een ongewone vriendschap. Terwijl Vuursteen Pluis de kneepjes van het stemmersvak bijbrengt, discussiëren ze over filosofie en klassieke muziek en proberen ze erachter te komen wat ware zuiverheid is. Langzaam maar zeker raken ze beiden in de ban van de ander, met alle gevolgen van dien.

De zwaarmoedige pianostemmer gebruikt het geschoten fotomateriaal voor een veredeld dagboek, een niet voor publicatie bestemde roman die zijn leven verslaat. De titel hiervan is ‘Vuursteens vleugels’, en in zekere zin laat de roman met dezelfde titel zich ook lezen als het werk waaraan Vuursteen gedurende het verhaal werkt. Een gemakkelijke opgave is dit niet, want het verhaal is ingekleurd met uitsluitend grijstinten Vuursteens veelvuldig voorbijkomende hersenspinsels ademen allesbehalve optimisme. Van enige intrige is geen sprake; het verhaal is ondergeschikt aan de gesprekken tussen de pianostemmer en het meisje. Het leven van de protagonist kabbelt maar een beetje voort, net als zijn dagboek.

Zere plek
De enkele keren dat het verhaal zich onttrekt aan de ontmoetingen tussen de twee zijn bij Vuursteens bezoekjes aan de maandelijkse kaartclub, de seksclub waar Pluis werkt en de terugblikken op een tot mislukken gedoemde affaire. Het geeft amper meer weer dan een mijmerende en speculerende hoofdpersoon die het de lezer onmogelijk maakt sympathie voor hem te krijgen.

De spaarzame momenten dat het verhaal een zijweg inslaat, betekenen kortstondige oplevingen, die vervolgens weer verzanden in een verhaal dat langzaam doodbloedt. Overal blijft het mat en effen. Extra jammer is het dat het eind al lang en breed bekend is, en dat er dan alsnog een anticlimax volgt. Gedurende het gehele boek wordt het reilen en zeilen van Vuursteen blootgegeven, maar als die vooraf al beloofde ondergang zich aandient, wordt de vinger niet op de zere plek gelegd, maar zien we deze door de ogen van iemand anders.

Literair geweld
Elmer Schönberger is journalist en componist. Dat hij bekwaam is in zijn vakgebieden blijkt wel, want Vuursteens vleugels loopt over van het stilistische geweld. Vrijwel elke pagina is gevuld met prachtig geconstrueerde zinnen die niet zelden een halve bladzijde in beslag nemen. Daarnaast strooit de auteur rijkelijk met zijn kennis over de piano, muziektermen en klassieke namen en stukken. Met Vuursteens vleugels levert hij een zowel literair als muzikaal geslaagd boek af, maar inhoudelijk laat het te wensen over. De focus ligt te veel op het slaapverwekkende karakter van Vuursteen. Het boek is daarom wel geslaagd als karakterstudie, maar als roman geenszins.