Twee non-figuratieve meesters

Neem het hele oeuvre van Christopher Wool en dat van Emil Schumacher bij de hand en je krijgt twee dikke publicaties. Boeken over verschillende tijdperken met verrassende overeenkomsten. Twee boeken ook met veel duiding van de kunstenaars in kwestie.

Beide publicaties besteden veel aandacht aan de achtergronden van de artiest, de invloeden die ze gebruikten en waarden waartegen ze zich afzetten. Ondanks de uiteenliggende tijdperken en stromingen zijn er overeenkomsten tussen de twee schilders. Iedere kunstenaar heeft natuurlijk te maken met de voorliggende stromingen. In het geval van Schumacher en Wool is het afzetten tegen representatieve schilderkunst een belangrijk uitgangspunt in hun vroege carrière. Op latere leeftijd bevrijdden beiden zich steeds meer van hun eigen richtlijnen.

Net als Schumacher voelt Christopher Wool zich aan het begin van zijn carrière gedwongen om een reactie te vinden op het ‘einde van schilderkunst’. Hij uit zijn kritiek op het medium door gebruik te maken van het schilderij zelf. Met drip paintings vond hij een nieuwe weg in de schilderkunst na ‘de dood’ van het abstract expressionisme. Hij vindt de kracht van patronen. Geïnspireerd door behang laat hij kopieën van kopieën van patronen hun eigen ruis veroorzaken en het patroon verstoren. Vanaf 1988 maakt hij zijn bekende Word Art, woorden die eigenlijk meer patroon dan tekst zijn. De paar woorden op het canvas zijn niet de echte inhoud, deze laat zich niet zo makkelijk lezen. Zwart-wit is de dominante kleurstelling die hij tot nu blijft houden.

Langzaam breekt Wool dit open in de gelaagde schilderijen die hij vanaf de jaren negentig maakt. Patronen worden overschilderd en de werken krijgen meer lagen. Daaruit volgen de voor Wool zo karakteristieke spraypaintlijnen. Vrije bewegingen over en tussen de lagen van het schilderij, abstracte grafitti. Met het mixen van verschillende technieken, kwast, spuitbus en zeefdruk bereikt de schilder een complex aan non-representatieve beelden. Zijn schilderijen zijn actief en beweeglijk. Ze communiceren heel veel, maar dan niet op een expliciete manier. Zijn werk wordt wel getypeerd als schilderijen die alles zeggen wat ze niet laten zien.

Wat opvalt is de overeenkomst tussen de wording van Schumacher’s Art Informel en Wool’s Provisional Art. Waar Schumacher’s inspiratie voortkwam uit de Amerikaanse Action Painting en Franse Tachine beweging, zocht Wool in zijn werken vanaf de Word Art serie de inspiratie van de straat. In een later stadium maakt bij beiden de meester zich eigen van het ruwere ideaal van de kunststroming en worden technieken versmolten tot een geheel persoonlijk corpus.

Emil Schumacher – Das Erlebnis des Unbekannten • ed. Ernst Gerhard Güse • Hatje Cantz • 504 pagina’s • 49,80 euro • ISBN 978-3-7757-2082-3 • 4 sterren

Wool • Ed. Hans Werner Holtzwarth • TASCHEN • 424 pagina’s • 49,99 euro • ISBN 978-3-8365-3562-5 • 4 sterren