Uitsneden van het leven
De Amerikaanse auteur Chris Ware (1967) behoort vanwege zijn vertelkunst en zijn vernieuwende tekenstijl tot de absolute wereldtop van stripmakers. Al sinds 1991 werkt hij aan zijn serie The Acme Novelty Library, waarin verschillende verhalen dwars door elkaar heen lopen. Nu is er bij uitgeverij Pantheon een verzameling uitgekomen van de belangrijkste en beste verhalen die hij tot nu toe maakte. Gelijktijdig kwam bij Fantagraphics deel 16 uit van de bibliotheek, geheel gewijd aan het verhaal Rusty Brown.
Het verzamelalbum, dat de ondertitel A Library of Novelty draagt, is prachtig uitgevoerd als hardcover in een buitengewoon formaat van 24 bij 39 centimeter. Alle boeken van Ware zijn met liefde voor het boek uitgegeven en op die manier word je meteen al om je oren geslagen met de hoge kwaliteitsstandaard die Ware hanteert. De kern van het boek wordt gevormd door de vijf verhalen die Ware in de verschillende deeluitgaven telkens verder uitwerkt: Rusty Brown, Quimby the Mouse, Rocket Sam, Big Tex en Tales of Tomorrow. Net als in de losse delen lopen de verhalen hier kriskras door elkaar heen. Tussen deze verhalen door speelt een verhaal over een superheld annex god die zich verveelt. Dit tekstloze verhaal heeft vorig jaar in delen in Vrij Nederland gestaan. De ‘overgebleven’ pagina’s worden gevuld met nepadvertenties, een uitgebreide geschiedenis van de Acme Company, korte sketches over kunstgeschiedenis en autobiografische ontboezemingen van de auteur in een lollige stijl van mannetjes die uit perfecte rondjes bestaan.
Wrange humor
 |
| Spaceman Sam |
De centrale verhalen snijden zware thema’s aan. Vereenzaming is het belangrijkste thema dat terugkomt in vrijwel alle strips, maar het sterkst in Rocket Sam, Big Tex en Tales of Tomorrow. Quimby Mouse is meer een wrange humorstrip die duidelijke overeenkomsten vertoont met George Herrimans oerstrip Krazy Kat, zowel in het uiterlijk van de muis als in de zure grappen. De Rusty Brown–verhalen lopen van de jeugd van dit personage tot een vrijwel bejaarde leeftijd. Rusty is een speelgoedverzamelaar die sociaal niet helemaal meekomt. Als zijn moeder overlijdt, vervreemdt hij van de wereld en raakt hij ernstig vervuild. Hij heeft één trouwe, maar naïeve vriend, Chalky White, die ook een nerd is maar desondanks toch getrouwd, en die om de haverklap door Rusty wordt opgelicht.
Perfectie
De tekenstijl die Ware gebruikt voor de verschillende verhalen is steeds op de strip aangepast, maar toch duidelijk herkenbaar als de zijne. Rusty Brown is getekend in een stijl die lijkt op die van de, in Amerika mateloos populaire, jeugdstrip Archie uit de jaren ’60-’70, terwijl Rocket Sam meer een sfeer van de jaren ’30 ademt. Alles wat uit Ware’s handen komt lijkt in goud te veranderen. Het hele boek is tot in detail uitgewerkt, in de strips is geen lijntje verkeerd gezet. De verhalen zijn allemaal humoristisch of aangrijpend. Ieder centimeter van het boek wordt benut voor een strip, zoals de achterkant van de banderol en zelfs de zijrand van de kaft, waar de kleinste strip ter wereld is afgedrukt. Alles aan deze verzameling is perfect. Een must have, zelfs al zou je de losse delen hebben (en dan kijk je waarschijnlijk toch al niet op een euro meer of minder, dus waarom zou je niet?).
Nummer 16
 |
| Rusty Brown |
The Acme Novelty Library nummer 16 is vrijwel geheel gewijd aan een episode uit de jonge jaren van Rusty Brown. Om precies te zijn, de ochtend voorafgaand aan de eerste ontmoeting tussen Rusty en Chalk White. De lezer krijgt op een pagina te zien hoe beide jongetjes de ochtend beleven. Bovenaan de pagina staat groot het verhaal van Rusty en zijn familie, onderaan in kleine vierkantjes is ongeveer een vijfde van de bladspiegel besteed aan het verhaal van Chalky en zijn oudere zus. Er worden in beide lijnen allemaal uitsneden getoond van het leven van de verschillende ‘bewoners’ van de strip, waaronder Chris Ware zelf.
De auteur vertelt over pesterijen en eenzaamheid, onderdrukte seksualiteit en verdwijnen in je droomwereld. Niet bepaald een vrolijk boek, maar wel indrukwekkend. Ware grijpt natuurlijk de kans om ons nog wat meer dan Rusty Brown te tonen. Achterin het boek is, losstaand van het Rusty Brownverhaal, in interieurkaarten een dag uit het leven van de verschillende bewoners van een klein appartementengebouw te zien. Allemaal ‘doodgewone mensen’, een vrouw met één been, een ruziënd middelbaar echtpaar en de bejaarde eigenares van het gebouw. In het laatste plaatje vallen alle stukjes samen in een stripje. Dat is echt het trademark van Chris Ware: stukjes van het leven tonen die pas op een later moment in elkaar vallen. Ware is daarin in de stripwereld de onovertroffen meester.
Chris Ware • The Acme Novelty Library: A Library of Novelty • Uitgever: Pantheon (Import: Nilsson & Lamm) • Prijs: € 27,50 (gebonden) • 110 bladzijden • ISBN: 0-224-07702-3
Chris Ware • The Acme Novelty Library #16: Rusty Brown • Uitgever: Fantagraphics • Prijs: $ 15,95 (gebonden) • 64 bladzijden • ISBN: 1-56097-513-x
De boeken van Chris Ware zijn verkrijgbaar in de betere (strip)boekenwinkel.
